top
مراحل تربیتی قبل از ولادت(قبل از دوران بارداری و دوره جنینی)

مراحل تربیتی قبل از ولادت(قبل از دوران بارداری و دوره جنینی)

کارگروه تربیتی پرتال جامع و تخصصی کودک: تربیت دارای دو مرحله است که یکی مربوط به دوره قبل از متولد شدن که تنها عوامل موثر در این مرحله ،خانواده و والدین آینده تشکیل می دهد، و مرحله دوم هنگامی است که فرد پا به عرصه هستی می گذارد

مراحل تربیتی قبل از ولادت(قبل از دوران بارداری و دوره جنینی)

  مراحل  تربیت

تربیت دارای دو مرحله است که یکی مربوط به دوره قبل از متولد شدن که تنها عوامل موثر در این  مرحله ،خانواده و والدین آینده تشکیل می دهد، و مرحله دوم  هنگامی است که فرد پا به عرصه هستی می گذارد  تحت تاثیر عوامل تربیتی  که به آن اشاره کردیم قرار می گیرد .

مرحله قبل از تولد

تربیت یکی از  مقاصد وجودی انسان است که یکی از اهداف خلقت انسان تربیت خود در راه رسیدن به کمال و عشق الهی است .بنابراین باید توجه کرد به این مقوله،زیرا تربیت تنها برای متعالی شدن و پرواز کردن به کمال و شرافت انسانی که خداوند ارزشهای لازم  را در وجود انسان قرارار داده که آنها را بارور کند و  بال و پرواز را به سوی سیر الهی  بگشایند.

تربیت فرزندان از قبل تولد باید مورد توجه قرار گیرد از دوران انتخاب همسر و دوران بارداری باید به نکات تربیتی آینده فرزند توجه کرد.

اولین دوره تربیت در زمان قبل از تولد مربوط به مسئله انتخاب همسر است. زیرا یکی از تاثیر گذار ترین  عوامل در تربیت آینده فرد محسوب میشود.

در محبث عوامل موثر در تربیت از نظر اسلام به بحث انتخاب همسر و تاثیرات آن بر وراث که از طریق ژنهایی که افراد به اشتراک می گذارند صحبت کردیم، در این پست به  بررسی شرایط قبل از بارداری و توصیه هایی که در این زمینه از بزرگان دین رسیده است می پردازیم.

  دوران قبل از بارداری و حین بارداری:

 اسلام تمام ابعاد و تمایلات روحی و جسمی انسان و نیز عوامل مادی و معنوی موثر بر وجود او را مورد توجه قرار داده است و متناسب با آن مقررات ویژه ای را وضع نموده است. یکی از مهمترین عواملی که در تشکیل شخصیت فرد نقش دارد  توجه به نخستین مرحله رشد است یعنی زمانی که نطفه در حال شکل گرفتن است،و اسلام دستورات خاصی را در این زمیه بیان نموده است.

 اولین مسئله مورد توجه رعایت تقوا و ترک محرمات توسط پدر و مادر و پرهیز از غذای حرام در زمان به وجود آمدن نطفه و شکل گیری سلول ها، و در زمان قرار گرفتن  این سلول در رحم و مراقبت های غذایی آن دوران می باشد. تغذیه حرام اگر در تشکیل نطفه و رشد جنین  وجود داشته باشد تاثیرا ت غیر قابل انکاری بعد از تولد بر کودک از لحاظ رفتاری و شخصیتی دارد .خوب است که در این زمینه، روایات و آیات قرآن را سر خط برنامه خود قرار دهیم و با بکارگیری آنها زندگی سالم و سعادتمندی  را برای  فرزندان نسل آینده رقم بزنیم.

 هر فرد از ترکیب دوسلول نر و ماده به وجود می آید و رشد می کند و هر سلول زنده جزء زنده بدن هر فرد است که می تواند جدا شود و مستقل زندگی کند ، این سلول تحت رفتار و اعمال فرد به وجود می آید و اگر نطفه ای از ترکیب سلولی ایجاد شود که از مواد اولیه حرام به وجود آمده باشد  اثرات زیانباری در آینده بر رشد و رفتار و شخصیت فرد خواهد گذاشت.

چند روایت در مورد تاثیرات لقمه حرام:

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که:

« مَا کان مِنْ مَالِ الْحَرَامِ فَهُوَ مِنْ شرک الشیطان».یعنی  آن نطفه ای که از مال حرام به وجود آید شیطان در آن شریک است*1  

یا در روایتی دیگر می فرمایید :

«کسب الْحَرَامِ یبین فی الذریة».یعنی  اثر مالی که از راه حرام بدست آمده در نسل آشکار می شود.*2

امیر المومنین علی بن ابی طالب (ع) می فرمایید:

«یا کمیل انَّ اللِّسَانِ یبوح مِنَ الْقَلْبِ وَ الْقَلْبُ یقوم مِنَ الْغِذَاءِ فَانْظُرْ فیما تغذی قلبک وَ جسمک فَانٍ لَمْ یکن مِنْ حَلَالُ لَمْ یقبل اللَّهِ تعالی تسبیحک وَ لَا شکرک».یعنی  ای کمیل همانا زبان از قلب نشات می گیرد و آنچه را در قلب است ظاهر می سازد. و قوام قلب به غذاست ،پس متوجه باش که قلب و جسم از چه تغذیه می کنند، اگر از هلال نباشد حق تعالی شکر و سپاست را نمی پذیرد.*3  

تجربه و استفراء ثابت نموده است،که افرادی که از مال حرام پرهیز نمی کنند و از راه های غیر مشروح ارتزاق می کنند،نسلی نابهنجار و بی بند و بار تحویل جامعه می دهند.

به گفته مولوی:

 

                        لقمه ای کان نور افزود وکمال          آن بود آوردی از کسب حلال

 

                        علم وحکمت زاید از لقمه حلال        عشق و رقت زاید از لقمه حلال

 

                        چون زلقمه تو حسد بینی و دام      جهل و غفلت زاید آن را دان حرام.*4

 

دومین دوره دوران بارداری و تربیت جنین

بعد ازآنکه جنین در رحم مادر شکل می گیرد، وظایفی بر عهده مادر قرار می گیرد که رعایت آنها در سوق دادن فرد در آینده به سوی مطلوبیت مهم است. سن واقعی هر فرد از زمانی که در رحم مادر است شروع می شود و هنگامی که متولد می شود نه ماه از وجودش و سنش می گذرد،و این نه ماه اولیه از مراحلی گذر می کند، که در تعیین موجودیت ،که در تمام طول عمر او را همراهی می کند ماثر است ،و تشکیل دهنده من واقعی  هر فرد است که در طول زندگی هر فرد از شکل اولیه خارج نمی شود ،و مادر باید به این نکته توجه کند که موجود زنده ای را در خود پرورش می دهد که بر آن تاثیر گذار است.حوادث و  واقع هایی که برای مادر رخ می دهد بر محیط جنین اثر گذار است و جنین در این مرحله حساس تر از خود مادر می باشد.

بسیاری از مشکلاتی که برای جنین رخ می دهد در اثر تغیرات حالات مادران و تاثیرات متقابل آن بر محیطی که جنین در آن قرار دارد می باشد.

«عوامل محیطی علت بسیاری از زایمانهای ناقص و فلج کودکان به شمار می آید. محیط جنین است که مستعد تغییر است نه کروموزم ها و ژنها»*5

 یک مادر باید بداند که موجود زنده ای را با حمل می کند که در رشد و نمو او موثر است و با تمام وجود وابسته به اوست.

جنین از مادر تغذیه می کند و از اکسیژن و غذایی که برای او فراهم می کند و درنتیجه امنیتی که ایجاد می کند ،بهره می گیرد. جنین از طریق جفت با مادر در ارتباط است بنابراین نوع غذایی که می خورد بر آن اثر می گذارد.

 با توجه به فرمایش حضرت علی(ع) در جواب سلمان که فرمود :غذای کودک در شکم مادر از چه راهی تامین می شود؟ ایشان فرمودند که خدای تبارک و تعالی خون حیض زن باردار را نگه می دارد تا با آن غذای جنین تامین شود .*6 

 اسلام تاکید زیادی بر نوع غذای که در دوره بارداری مصرف می شود کرده است، و توصیه شده است که برنامه غذایی حساب شده ای مادران داشته باشند.

امام صادق(ع) فرمودند:

«غذا وَ مِمَّا تاکل أُمِّهِ ، وَ یشرب مِمَّا تَشْرَبْ ، تنسمه تنسیما».یعنی غذای جنین از آنچه مادر می خورد و می آشامد تامین می شود،و آهسته آهسته از وجود مادر می گیرد.*7 

 پیامبر اکرم فرمودند:

«به» بخورید و به دوستان خود هدیه دهید،زیرا نور چشم را زیاد می کند و قلبها را مهربان می گرداند.به زنان آبستن «به» بخورانید تا فرزندانشان زیبا شوند(یا تا اخلاق خوب پیدا کنند).*8

 غذایی که جنین از طریق بند ناف از مادر می گیرد علاوه بر اینکه بر سلامت او موثر است در اخلاق خوب و بد او هم موثر است و با مقدار هوش و حافظه او ارتباط مستقیم دارد.زیرا تمام بدن جنین از جمله اعصاب و مغز او تحت تاثیر غذای مادر است.

 از حضرت علی(ع) داریم که:

«مَا تاکل الْحَامِلُ مِنْ شی وَ لَا تتداوی بافضل مِنَ الرَّطْبِ».یعنی  زن آبستن چیزی نمی خورد و به چیزی معالجه نمی کند که بهتر از رطب باشد.*9

 یا رسول اکرم می فرمایید:

«مَا مِنْ امرةحامله اکلت البطیج لَا یکون مَوْلُودُهَا الَّا حَسَنَ الْوَجْهِ وَ الْخُلُقِ».یعنی هر زن آبستی خربزه بخورد بچه اش زیبا می شود .*10

 پیامبر اکرم(ص) میفرمایید:

به زن آبستن در آخرین ماهای بارداری خرما بخورانید تا فرزندش بردبار و پاکیزه باشد*11

یا در روایتی دیگر می فرمایید:به زنان آبستن کندر بخورانید ،زیرا بچه ای که به وسیله کندر تغذیه شود تیز هوش می شود،در صورت پسر بودن شجاع می شود، و اگر دختر باشد فربه می شود و نزد شوهرش مقبولیت پیدا می کند.*12

با توجه به احادیث و روایات ذکر شده دو نکته مهم به چشم می خورد ؛یکی اهمیت و حساسیتی که زمان بارداری دارد و دوم تاثیری که عذای مادر بر هوش ،سلامت ،رفتار  و استعداد جنین دارد.  باید والدین بخصوص مادر که تاثیر گذار تر است نسب به رعایت این مسائل مراقبتهای بیشتری را از رفتار و کردار خود داشته باشد تا فرزند آینده برخوردار از تمام شرایط مطلوب برا ی رسیدن به کمال متعالی برخوردار باشد.

 

 

1)   البرهان فی تفسیر القرآن: ذیل الاسراء64.

2)   المحجة البیضاء،206:3.

3)   سفینةالبحار،ماده«حل»

4)   مثنوی معنوی؛دفتر اول،ابیات 1642-1645.

5)   دکتر جلای،روانشناسی کودک،ص190

6)   بحار الانوار ،ص341.

7)   بحا الانوار،ج 2،ص342

8)   مکارم اخلاق، ص196

9)   مستدرک الوسائل،ج2،ص619.

10)    مستدرک الوسائل،ج2،ص635.

11)    مکارم اخلاق،ص192.

12)    وسائل الشیعه ،ص136.

 



مرتبه
مرتبه
نظر و تجربه خود را برای دیگران ثبت کنید

تبلیغات ویژه

تجربه مادرانه
شما میتوانید در مورد موضوع زیر بحث و تبادل نظر کنید و در قسمت نظرات تجربه خود را با مادران در میان بگذارید :
موضوع انتخاب شده :
جدا کردن اتاق فرزندان
تجربه خودرا بنویسید
تبلیغات