سری بودن و خصوصی بودن
وقتی با کودکان خود درباره ی جنسیت صحبت می کنیم ، واژه های «سری» و «خصوصی» معانی جدیدی پیدا می کنند . بچه های کم سن و سال ممکن است نتوانند تفاوت های ظریف بین معنی این دو واژه را دریابند، از این رو والدین باید سعی کنند که تفاوت های بین این دوواژه را آشکارا برای کودکان ، بازگو کنند. کودکان می توانند بیاموزند که برای اشاره به اعضای تناسلی خود از عبارت «اعضای خصوصی بدن» استفاده کنند. بسیاری از بچه های پیش دبستانی می توانند برخلاف بچه های بزرگ تر این عبارت را خیلی راحت بدون احساس شرم بر زبان بیاورند ، لذا یکی از کارهای مهم والدین این است که سطح شرم را در کودکان رو به رشد خود درسطحی نگه دارند که وقتی بچه ها به اطلاعات نیاز داشتند ، نه والدین و نه کودکان نسبت به پرسش در این باره بی میل نباشند. به نظرمن کلید این موضوع درک تفاوت بین «سری» بودن و «خصوصی» بودن و درک قدرت حاصل از دانش است. یکی از معلمان بهداشت هنگام صحبت کردن درباره ی جنسیت ، برای اینکه بچه ها احساس آرامش کنند به آنها می گفت:«از دانش شرمگین نشوید».
بیایید کلمه سری را در نظر بگیریم. بیشتر بچه ها از شنیدن این کلمه می خندند و خوب می دانند که راز و رازداری چیست. راز یا سر ، چیزی است که فقط تعداد محدودی از افراد نسبت به آن آگاهی دارند و نباید آن را با دیگران درمیان گذاشت. بی تردید اگر کسی سر خود را به دیگری بگوید، دیگر سر نخواهد بود و اگر همه از آن آگاهی داشته باشند ، دیگر ارزش خود را از دست می دهد. پس سر یا راز چیزی است که همه کس اجازه ندارند از آن آگاهی داشته باشد و نباید آن را برای کسی بازگو کرد.
از سوی دیگر، اطلاعات خصوصی اطلاعاتی است که می توان از آن آگاه بود اما ضرورتی برای درمیان گذاشتن آن با دیگران وجود ندارد . مثلا هریک از اعضای خانوده ها ، مسائل خصوصی خود را دارند. ما می دانیم که خانواده های دیگر مسائل خصوصی خود را دارند و خانواده های دیگر نیز می دانند که ما مسائل خصوصی خودمان را داریم. پس تفاوت اصلی بین خصوصی و سری این است که موضوع خصوصی یعنی موضوعی که دسترسی به آن محدود است و هر خانواده ای مسائل خصوصی خود را دارد اما آن را با خانواده های دیگر در میان نمی گذارد. اگر تصمیم می گیریم موضوعی خصوصی بماند ، حتما دلایلی برای این کار داریم و فقط اعضای خانواده هستند که می توانند از آن آگاه شوند.اعضای خصوصی بدن هم چنین وضعی دارند، یعنی همه ی آدمها در بدن خود اعضای خصوصی دارند ولی هرکس فقط می تواند به اعضای خصوصی بدن خود دسترسی داشته باشد و نه به دیگران.ذکر مثالی روشن کننده است:
مثال مهمانی است : بیشتر مهمانی ها خصوصی هستن. خیلی از مردم ممکن است بدانند که در فلا ن خانه مهمانی بگزار می شود اما همه به آن دعوت ندارند زیرا مهمانی خصوصی است. برای حضور در مهمانی باید دعوت داشت. برای بچه های کوچک تر می توان از مثال خصوصی بودن توالت استفاده کرد چون درک آن برای آنها راحت تر است: همه می دانند که ما به همه توالت می رویم. این اطلاعات سری نیست اما خصوصی است. چطور است که دسترسی به آن محدود است؟ خوب ما وقتی به درون توالت می رویم در را می بندیم . هیچ کس به کسی که به توالت می رود نمی خندد و او را مسخره نمی کند چون همه این کار را می کنند . رفتن ما به توالت سری نیست اما می دانیم که باید این کار را تنها انجام بدهیم ، پس این کار خصوصی است. همان طور که برای محدود کردن دسترسی دیگران به توالت از در استفاده می کنیم ، برای محدود کردن دسترسی دیگران به اعضای خصوصی بدن خود نیز از لباس استفاده می کنیم.
بسیاری از بچه ها قبل از رسیدن به سن بلوغ ، هنگام صحبت کردن درباره ی مسائل مربوط به جنسیت می خندند و خجالت می کشند . شاید علت ناراحتی آنها این است که فکر می کنند جنسیت یک مسئله سری است، اما والدین می توانند برای آنها روشن کنند که همه ی آدم ها موجوداتی جنسی اند، حتی افراد جنس مخالف هم جنسی اند، پس دانش درباره ی جنسیت چیزی نیست که از آن خجالت بکشیم.
برای اینکه به فرزند خود آموزش بدهید که چه چیزهایی را می تواند با دیگران درمیان بگذارد و چه رفتارهایی از او قابل قبول است ، با او نقش بازی کنید :« اگر دوستت از تو خواست که اعضای خصوصی بدنت را به او نشان بدهی ، به او چه می گویی؟» یا :« اگر دوستت پرسید همجنس بازی یعنی چه ، تو چه کار می کنی؟»شما می توانید به عنوان والدین کودک ، چند جمله ساده به فرزند خود بیامزید تا اگر یک دوست یا «غریبه» خواست به مسائل خصوصی او دسترسی پیدا کند او بتواند آنها را به زبان بیاورد . مثلا:
- بدن من خصوصی است.
- در این باره از پدر و مادر من سوال کن.
- این سوال خوبی است اما جوابش خیلی پیچیده است.
درباره تفاوت بین خصوصی بودن و سری بودن ، یک نکته باقی مانده که به یادگیری مربوط می شود. مهم ترین آموزگاران بچه ها ، والدین آنها هستند.شما باید چه به طور جدی درباره جنسیت با فرزندتان صحبت کرده باشید یا نه ، باید بدانید که روند غیر رسمی آموزش جنسی آنها از همان لحظه ی تولد آغاز شده است. شما والدین از همان موقع جنسیت آنها را با نحوه ی برخوردتان ، با چگونگی پاسخگویی به نیازهای آنها و با الگوی رفتاری خود، پرورش داده اید.
