رشد جنسى انسان در طول زندگى ، از راه هاى گوناگون و تحت تأثیر عوامل چندى دگرگون مى شود. این تأثیرپذیرى در دوره هاى زندگى متفاوت مى باشد. تأثیرپذیرى کودک مانند تأثیرپذیرى نوجوان نیست. به همین صورت، بین جوان و میان سال نیز تفاوت است. از این رو، لازم است تأثیرپذیرى جنسى انسان در دوره هاى گوناگون به صورت جداگانه مورد بررسى قرار گیرند.شما کاربر عزیز می توانید در بخش خانواده این موضوعات را دنبال کنید.
تأثیرپذیرى کودک
بسیاری از رفتار های انسان متأثر از افکار، اندیشه ها، امیال و آرزوهایى است که در دوران کودکى داشته است. اگر کودک در رابطه با مسائل جنسى داراى اندیشه ها و آرزوهاى صحیح باشد ، قطعاً در دوره هاى بعدِ زندگى نیز داراى رفتارهایى خواهد بود که با اهداف متعالى انسانى سازگار و هماهنگ مى باشد.
انسان وقتى پا به عرصه وجود مى گذارد ، از لحاظ دانش و معلومات، اندوخته اى ندارد و فقیر و محروم است. همان گونه که خداوند تبارک و تعالى مى فرماید: «خداوند شما را از شکم مادرانتان بیرون آورد ، در حالى که هیچ نمى دانستید و او گوش ، چشم ها و قلب را براى (درک و علم) شما قرار داد ، شاید شکرگزار باشید.»1 دانشى که در این آیه از انسان نفى شده، دانش کسبى است، نه علم حضورى که هر انسانى نسبت به بعضى امور علم حضورى دارد.
بشر هنگامى که به دنیا مى آید از دانش جنسى خالى است و ذهن و حافظه کودکان مانند صفحه سفیدى است که هنوز چیزى در آن نوشته نشده و هرچه در آن ریخته شود به راحتى ثبت مى شود و به آسانى از بین نمى رود. چه این که گفته اند: «العلمُ فى الصِّغر کالنقشِ فى الحجر» دانش آموزى در کودکى مانند نقش بستن چیزى بر روى سنگ است. هرقدر از عمر کودک مى گذرد ، بر دانسته هایش، از جمله درباره مسائل جنسى افزوده مى شود. گرچه گفته مى شود که کودک درک و فهمى نسبت به این گونه مسائل ندارد ، اما این را هم نمى توان منکر شد که کودک به مرور زمان، اطلاعاتى درباره این مسائل پیدا مى کند.
شاید یکى از دلایل لزوم رعایت پدر ومادر در حضور کودکان همین نکته باشد که نباید ذهن جستوجوگر و فعّال کودکان را به این گونه مسائل آلوده کرد تا مبادا زمانى که به بلوغ نزدیک شدند و نسبت به امور جنسى درک و فهمى پیدا نمودند ، به لغزش گرفتار گردند.
هر چه بر سن کودک افزوده مى شود ، بر توانایى او نسبت به درک مفاهیم و نمادها افزوده مى شود. کودکى که در دوران کودکى اش با این گونه مسائل روبه روست، اگر به وسیله مربّیان از انحراف او جلوگیرى نشود ، زمینه لغزشش زیادتر است. آیا پدر و یا مادرى که با پوشش نامناسب جسمى، یا گفتار و رفتار برانگیزاننده در برابر دیدگان کودک و یا نوجوان ظاهر مى شوند و سلامت و امنیت روانى او را دست خوش طوفان قرار مى دهند ، با والدینى که مواظب همه حرکات و سکنات خویش هستند و به اندیشه ها و رفتارهاى فرزندان خود جهت مى دهند ، یکسانند؟ آیا کودکى که به هر دلیل صحنه های محرکی را مشاهده کرده است ، این کودک ـ چه دختر و چه پسر ـ در آینده احتمال خطایش زیادتر نیست؟
هر کدام از رفتارهاى انسان، چه مثبت و چه منفى، به نوبه خود مى تواند بر شخصیت فرد تأثیر بگذارد. انحرافات و کج روى هاى رفتار جنسى نیز از این قاعده مستثنى نیستند و در نتیجه، شخصیت انسان را متحوّل مى سازند. حال اگر به این مطلب، وسعت و عمق تأثیرپذیرى کودک را اضافه نماییم، بهتر به نقش خانوداه و دوران رشد پى مى بریم.
والدین و معلمان مسؤولیت مهمى در قبال تشکیل تصورات صحیح و کسب عادات بجا به عهده دارند. مهم ترین آن مسؤولیت ها مربوط به فراهم ساختن محیط سالم و روابط صحیح در خانواده است. در این که رعایت چه نکاتى اساس اخلاقى خانواده را تأمین مى کند، باید گفت: داشتن رابطه درست بین پدر و مادر نقش مهمى ایفا مى کند. پدر و مادر باید دوستى، عشق و احترام متقابل به یکدیگر داشته باشند; زیرا رفتار و کردار والدین براى کودکان نمونه تقلید است.(اما فراموش نکنند در رفتار خود مقابل کودکان حریم ها را رعایت کنند)
وجود وسایل ارتباط جمعی جدید در خانواده در بسیاری مواقع سبب آسیب رساندن به سیر مناسب تربیت جنسی می شود .مثل ماهواره و فیلم هایی که ممکن است تاثیر بعضی از صحنه های آن از ذهن کودک پاک نشود.
امام صادق(علیه السلام) ارتباط سعادت فرزندان را به والدین تا آن جا توسعه مى دهند که نوه هاى انسان را هم در برمى گیرد; حضرت مى فرمایند: «به درستى که خداوند به وسیله رستگارى مردِ مؤمن، فرزند و فرزندِ فرزندش را رستگار مى کند.»2
در روایت دیگرى امام باقر(علیه السلام) مى فرمایند: «فرزندان با صلاح و درستى پدران خود (از بدى ها و آفات) حفظ مى شوند.»3
خانواده اگر زندگى خود را بر پایه دوستى بنا نهد ، مى توان امیدوار بود که اجتماع آینده نسلى شایسته خواهد بود. براى حفظ کودک و نوجوان از آینده ناگوار ، باید مربّیان ، بخصوص والدین ، آنان را از تأثیرات پیچیده اى که مربوط به معاشرت غلط و تربیت نادرست جنسى است ، دور نگه دارند.
پی نوشت ها:
1ـ «وَاللّهُ أَخْرَجَکُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَیْئًا وَجَعَلَ لَکُمُ الْسَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ.» (نحل: 78)
2-اسحاق بن عمار قال: سمعت اباعبدالله(علیه السلام) یقول: «انّ اللّهَ لیفلح بفلاح الرجل المؤمن وُلدَه و ولد ولده.» مرتضى فرید، الحدیث، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1366، ج 2، ص 347.
3- «یحفظ الاطفال بصلاح آبائهم» مرتضى فرید، پیشین، ج 1، ص 296.
