میرجلال الدین کزازی با بیان این که ابزارهای آگاهی رسانی نوین نمی توانند جای کتاب را بگیرند، گفت: حتی به وارونگی می اندیشم؛ هرچه بر کارآیی و شتاب این ابزارها افزوده می شود، نیاز به کتاب نیز به همان سان فزونی می گیرد.
این نویسنده و مترجم در پاسخ به این پرسش که آیا رسانه های نو در آگاهی رسانی می توانند جای کتاب را بگیرند، صراحتا پاسخ منفی داد و اظهار کرد: نمی توان پذیرفت که دستگاه های آگاهی رسانی کنونی بتوانند پیوندی ژرف و درونی همچون کتاب با کاربر خود پدید بیاورند و این به سرشت و ساختار درونی کتاب برمی گردد که آن را از دیگر دستگاه ها یا ابزارهای آگاهی رسانی جدا می دارد.
او افزود: ارزش کتاب در این است که ما را از دیدن و خواندن به اندیشیدن می رساند و اگر ما در آن چه می خوانیم و به چشم می بینیم، نیاندیشیم، خواندن بیهوده خواهد بود و نمی توانیم گفت به راستی کتاب را خوانده ایم.
کزازی در ادامه تاکید کرد: در خواندن کتاب تنها با چشم روبه رو نیستیم و تنها از چشم بهره نمی گیریم، بلکه سر و مغز هم در خواندن کتاب کارکردی بنیادین دارند و کارکرد سر در این کنش بسیار بیشتر از چشم است، زیرا کتاب را تنها نمی بینیم و نمی خوانیم بلکه در آن می اندیشیم.
کتاب به همان سان که در گذشته نیرومندترین و کارآمدترین ابزار آگاهی و دانایی و اندیشه وری بوده است، از این پس نیز خواهد بود؛ زیرا این دستگاه های سرد خاموش نمی توانند بدان سان که در توان کتاب است ابزار اندیشیدن باشند.
او با بیان این که اگر ژرف بنگریم کار کتاب و دیگر دستگاه های آگاهی رسانی وارونه یکدیگر است، گفت: اگر کتاب اندیشه خیز و اندیشه پرور است، این ابزارها مایه اندیشه گریزی در کاربران شان می شوند. کاربران آن ها همواره نگاهی لغزان دارند که در رویه می ماند و به ژرف نمی رسد و این در حالی است که خواندن کتاب افراد را از رویه به ژرف می رساند.
این ابزارهای نو مانند هر پدیده دیگر نو بی پیشینه که هنگامه ای برمی انگیزد و در این سالیان نیز در تب و تاب این هنگامه ایم به زودی فروخواهد نشست و ما دیگربار به خواندن و گرامیداشت کتاب بازخواهیم گشت.
می توانیم با کتاب آن چنان پیوند بگیریم که کم و بیش همان رفتاری را با آن داشته باشیم که با جانداران و با آدمیان می توانیم داشت و کتاب را به دوستی بپذیریم.
کتاب هایی هست که در چشم ما ارزش ویژه دارند و به آسانی و به هیچ بهایی نمی توانیم آن ها را از خود بگسلیم و به دیگری بدهیم و از دیگرسو کتاب هایی هست که دشمنی ما را برمی انگیزاند و ما را به خشم می آورد و از آن ها بیزار می شویم و یا آن چنان که در پارسی محلی گفته می شود چشم دیدن شان را نداریم.
