زمانی که نوزاد در شرایط عادی و طبیعی متولد می‌شود، همه اعضای بدن یک فرد بزرگسال را دارد؛ دست، پا، زبان، چشم و… اما در دوران نوزادی او قادر نیست از هیچ کدام این اعضا بدرستی استفاده کند. در حقیقت تا تکامل ایجاد نشود، کودک هم نمی‌تواند از اعضای بدنش استفاده کند. چشم انسان هم از این قاعده مستثنا نیست. به این معنی که اگر تصویرها واضح و دقیق روی شبکیه ایجاد نشود، سیستم بینایی هم برای دیدن تحریک نمی‌شود؛ در این شرایط تنبلی چشم بروز می‌کند.
برای این‌که مغز بتواند درک درستی از تصویرهای دریافتی داشته باشد، باید تصویری واضح و روشن همزمان روی دو چشم ظاهر شود. اما زمانی که مشکلی مانند انحراف وجود داشته باشد، این سیستم مختل می‌شود. بنابراین تنبلی چشم ـ که یک اختلال تکاملی است ـ ناشی از وجود اختلال در ایجاد تصویر روی هر دو چشم است. زمانی که متوجه ایجاد این اختلال شویم، باید آن را درمان کنیم تا تنبلی چشم هم درمان شود. این نکته رمز موفقیت درمان است و به همین دلیل درمان در سنین پایین‌تر نتیجه بهتری خواهد داشت.
علل ایجاد انحراف چشم
انحراف چشم می‌تواند به شکل مادرزادی یا اکتسابی بروز کند؛ انحراف چشم مادرزادی در ۵ تا ۶ ماه اول تولد اتفاق می‌افتد و اگر بعد از این سنین نمایان شود، اکتسابی است. اگر انحراف چشم مادرزادی باشد، معمولاً در ۵، ۶ ماه اول زندگی نوزاد تشخیص داده و درمان می‌شود، اما گاهی زمان زیادی از ایجاد این مشکل می‌گذرد و والدین با تشخیص انحراف در چشم کودک به پزشک مراجعه می‌کنند. در چنین شرایطی اگر مشکل اصلی تشخیص داده و کودک درمان شود، براحتی می‌توان از بروز تنبلی و انحراف چشم جلوگیری کرد. در صورت مراجعه و تشخیص بموقع می‌توان به درمان تنبلی و انحراف چشم امیدوار بود.
نشانه انحراف چشم
تنها نشانه‌ای که والدین می‌توانند متوجه وجود انحراف چشم کودک شوند، تغییر ظاهری چشم‌هاست. گاهی نیز ظاهر چشم کودک نشان‌دهنده انحراف است، ولی در اصل هیچ مشکلی وجود ندارد که به این شرایط، انحراف کاذب می‌گوییم. این افراد باید دقت داشته باشند پس از تشخیص انحراف کاذب هم باید تا زمانی که پزشک تعیین می‌کند، بررسی‌ها و پیگیری‌های لازم را انجام دهند.
انحراف چشم قابل درمان است
با این‌که انحراف چشم تا سنین بالا هم قابل درمان است، اما تنبلی چشم باید در سنین کودکی تشخیص داده و درمان شود. بنابراین پس از معاینه کودک اگر پزشک متوجه انحراف چشم او شود، باید درمان لازم را انجام داد. گاهی ممکن است پزشک تشخیص دهد که کودک به عینک نیاز دارد، اما تجویز عینک گاهی می‌تواند همه انحراف را اصلاح کند. گاهی وقتی کودک عینکش را برمی‌دارد، انحراف چشمش ظاهر می‌شود. این نشان می‌دهد که این انحراف وابسته به ضعف چشم است. در این شرایط اگر ضعف چشم درمان شود، انحراف هم درمان می‌شود. چشم این بچه‌ها معمولا با ۳ نوع مشکل روبه‌روست؛ آن ها هم چشم‌های ضعیفی دارند و هم با تنبلی و انحراف چشم درگیر هستند که درمان هر کدام از این ها هم متفاوت است.
ضعیفی چشم با عینک درمان می‌شود که اگر بتواند انحراف را هم برطرف کند، اتفاق خوبی است. ولی اگر عینک نتواند انحراف چشم را اصلاح کند، درمان تنها از طریق جراحی امکان‌پذیر است، اما درمان اصلی تنبلی چشم فقط بستن چشم است. گاهی این سه نوع مشکل متفاوت در عضو کوچکی مانند چشم تشخیص داده می‌شود که باید به آن دقت داشته باشند و درمان را تا پایان ادامه دهند.
