تربیت هرگز در یک بُعد متمرکز نمی گردد بلکه همواره جنبه های عقلانی، عاطفی، اخلاقی، اجتماعی، جسمی، علمی و… در جامعیت بخشیدن به آن دخالت دارند. کودکان باید نسبت به نوع رفتارهایی که از آنان انتظار داریم شناخت کافی داشته باشند؛ این شناخت در میدان مشاهده حاصل می شود. کودک، بسیاری از امور را که دیدنی نیست از راه دیده می آموزد، مثل صدق و صفای درونی، شرافت نفسانی، نجابت اخلاقی و وقار معنوی و این آموزه های نادیدنی و ناگفتنی پایدارتر و عمیق تر از امور دیدنی است. در اینجا به چند توصیه تربیتی به همراه مثال های آن ها اشاره می کنیم.
پاداش باید بلافاصله پس از رفتار مطلوب ارائه شود.
چون وسایلت را جمع کردی، برو لباس هایت را بپوش تا به پارک برویم! (صحیح)
چون دیروز وسایلت را جمع کردی، امروز تورا به پارک میبرم! (غلط)
به کودکان آموزش دهید که هر شخصی دارای یک حریم شخصی است، و اگر ما بخواهیم به حریم شخصی کسی وارد شویم، باید از او اجازه بگیریم.
پسرم اجازه می دهی به اتاقت بیایم؟ (صحیح)
تو باید هروقت می خواهی به اتاق ما بیایی در بزنی! (غلط).
اگر می خواهید تنها ماندن در خانه را به کودک خود یاد بدهید، قبل از آن به او آموزش های لازم را بدهید.
از فردا می خواهم به باشگاه بروم و تو تنها بمانی، یادت باشد اگر کسی در زد در را باز نکن/ اگر کار خاصی داشتی به خانم همسایه زنگ بزن/ اگر بوی گاز را حس کردی پیچ گاز را ببند/ و… (صحیح)
از فردا می خواهم بروم باشگاه و تو باید ٢ساعت تنها باشی، مراقب همه چیز باش! (غلط)
اگر دوست دارید کودکتان در مهمانی ها شیطنت نکند، حتما قبل از رفتن به مهمانی، به فکر وسیله ی سرگرمی او باشید. چون کودکان حوصله ی صحبت های بزرگ سالان را ندارند.
تا ما راجع به پروژه ی کاریمون صحبت می کنیم، تو هم میتوانی بنشینی و دفترت را رنگ کنی! (صحیح)
شیطنت نکن، صحبت هم نکن! بیا گوش بده ببین عمو در خصوص پروژه ی جدید چه می گوید! (غلط)
بستن کمربند در ماشین راه مناسبی برای پیشگیری از شیطنت کودکان است.
علی جان تو همیار پلیس هستی. مواظب باش کمربندت باز نشود و مراقب کمربند بقیه هم باش! (صحیح)
چقدر شلوغ می کنی. دفعه ی بعد تو را با ماشین بیرون نمی آوریم! (غلط)
وقتی کودک شما به خوبی با بچه های دیگر بازی می کند، او را تشویق کنید.
چقدر خوب با پسر خاله هایت بازی کردی، آفرین پسر خوب! (صحیح)
ای کاش همیشه همین طور با همه بازی می کردی و با کسب دعوا نمی کردی! (غلط).
و در آخر
سعی کنید روش های تربیتی یکسانی داشته باشید و همیشه با همسرتان هماهنگ باشید. اگر پدر و مادر یکی سخت گیر و دیگری آسان گیر باشد، کودک خوب تربیت نمی شود.
