یکی از نگرانیهای عمده، در باب تأثیر رسانه بر سبک زندگی، مخاطبان کودک و نوجوان هستند. به خاطر کمبود مهارتهای شناختی، این گروه در برابر مفاهیم و شیوه برخورد با این پدیده جذاب شکنندهتر هستند. رسانهها مانند دریچهای به جهان خارج در دیدگاهها و رفتارهای افراد مؤثر هستند؛ در مورد مخاطبان کمسن و سال، رسانهها میتوانند شیوههای مصرف خاصی به وجود آورند. اساساً تصور وجود سبکهای زندگی بدون رسانههای جمعی غیرممکن است. از نظر گیدنز رسانهها نقش مهمی در تبلیغ سبکهای زندگی مختلف دارند. طیف سبکهای زندگی با گونههای آرمانی که در رسانهها طرح میشوند شاید محدود باشند، ولی گستردهتر از سبکهای زندگیای هستند که افراد قاعدتاً در زندگی روزمرهی خود در قالب آنها جا میگیرند. البته به اعتقاد او رسانهها در جهان جدید در عین اینکه امکانها و گونهها را به دست میدهند، تفسیرهای باریکاندیشانهای از نقشها یا سبکهای زندگی خاص نیز ارائه میکنند.
تحقیقات سبک زندگی در حوزهی انتخاب رسانهای میتوانند هم ویژگیهای مخاطبان خاص را برای رسانهی خاص شناسایی کنند و هم مخاطبان خاص را برای گروهی از رسانهها. این شناسایی هم در هدفگذاری تولید رسانهها از نظر کمّی و کیفی مفید خواهد بود و هم استراتژی تبلیغات رسانهای را روشن میکند.
اما این پرسش مطرح میشود که تأثیرات تلویزیون بر سبک زندگی چگونه است؟ نظریهی کاشت در حوزهی تأثیرات رسانه نشان داده است وجوه مشترک ظریفی زیربنای برنامههای متفاوت در تلویزیون را تشکیل میدهند. انگارهها، تصاویر نسبتاً متداول و پایدار و مهمتر از همه الگوی کلی برنامهها هستند که اجتماعات در یک دورهی طولانی در معرض آنها قرار میگیرند. الگوی صحنهآرایی، انتخاب بازیگران، تیپهای اجتماعی و پیامدهای مرتبط در اکثر برنامههای تلویزیون وجود دارد.
کودکان هستند که خواسته یا ناخواسته، زمان زیادی از روزشان صرف دیدن برنامههای تلویزیونی میشود.این تلویزیون است که معمولا خلاء ارتباطی و جای سرگرمی های موجود را پر کرده و آنهایی را که وقت آزاد بیشتری برای در خانه ماندن دارند، سرگرم میکند.
آنچه در سطح جهانی خانوادهها را نگران کرده، آماری است که منتشر میشود، مثلا اینکه در یک روز معمولی ۶۱ درصد از بچههای زیر ۲ سال از رسانههایی که صفحه نمایشی دارند استفاده میکنند یا اینکه نزدیک نیمی از کودکان نوپا وقتشان پای تلویزیون صرف میشود. همه اینها نشاندهنده وضعیت جدیدی است که درباره کودکان ایجاد شده و باید به فکر آنها بود.
همچنین بر اساس پژوهشی که توسط سازمان ملی جوانان دربارهی نحوهی گذران وقت در بین نوجوانان و جوانان و فعالیت فراغت آنان در شهر تهران انجام شده است، تماشای تلویزیون سهم عمده را در اوقات فراغت آنان با میزان ۳:۱۱ ساعت از کل ۷:۲۱ ساعت فراغت دارد. دیدار خویشاوندان و دوستان (۱:۱۰)، استراحت (۴۳ دقیقه)، گوش دادن به رادیو (۳۲ دقیقه) ورزش و بازی (۲۷ دقیقه) و کتابخوانی (۱۸ دقیقه) رتبههای بعدی را به خود اختصاص دادهاند.
از سوی دیگرمطالعات تجربی و آزمایشهایی که صورت گرفته نشان داده که تلویزیون میتواند بر روی جسم و ذهن و مهارتهای شناختی و عواطف کودکان تاثیر می گذارد. آنچه امروز شاهد آن هستیم تلویزیون روی معاشرت و ارتباط آنها با دیگران تاثیر گذاشته است همچنین اینکه به وضوح روی تحرک کودکان تاثیر منفی گذاشته است و سبب کاهش فعالیت بدنی در نتیجه تنبلی کودکان شده است که این امر موجب مشکلات قلب و عروقی ، چاقی و... در کودک می شود.
گردآورنده: محمد نظام