نمونه کامل مدرسه تربیت در خانه امیرالمؤمنین علی (ع) و حضرت فاطمه (س) وجود دارد. این مدرسه با هدایت و رهبری حضرت فاطمه (س)، کمک امام علی (ع) و نظارت رسول خدا (ص) شکل گرفت تا شیوه های تربیتی صحیح را به ما یاد بدهد؛ خانواده ای که فرزندانی چون امام حسن، امام حسین (ع)، زینب و ام کلثوم (س) تربیت کرد که هر یک از آنان نمونه بارزی از انسان کامل هستند.
تربیت دینی
نخستین موضوعی که درباره تربیت امام حسین (ع) مطرح می شود تربیتی دینی آن حضرت است؛ «تربیت دینی مفهوم وسیعی دارد که آن را به صورت اجمالی می توان در خانواده اهل بیت (ع) به خوبی مشاهده کرد. آشنا کردن کودکان با دین و تقویت روحیه خدا پرستی در آنان نکته ای است که ائمه معصومین (ع) بارها و بارها بر آن بر تأکید کرده اند. به عنوان مثال روایت است در 3 سالگی لفظ جلاله «الله» و عبارت«لا اله الا الله» را به کودکانتان بیاموزید. آنان را در شب مبارک قدر به بیدار ماندن و عبادت خدا تشویق می کردند. آن حضرت در روز کودکانشان را می خواباندند تا کاملاً استراحت کنند و غذای کمتری به آنان می دادند تا بدین ترتیب زمینه و شرایط مناسب تری از لحاظ جسمی و روحی برای بیدار ماندن و عبادت در شب داشته باشند. جالب اینکه آن حضرت تا اندازه ای به این موضوع اهمیت می دادند که تمام شرایط را برای شب زنده داری فرزندانشان فراهم کرده و تأکید می کردند: « محروم کسی است که از برکات شب قدر بی بهره بماند.» حضرت فاطمه (س) از همان دوران کودکی در ضمیر پاک فرزندانشان بذر خدا پرستی و تسلیم در برابر خدای یکتا را کاشتند تا اندازه ای که در بزرگسالی حتی به بهای فدا کردن جان خود از دین خدا دفاع کنند. نکته ای که باید به آن توجه شود این است که کودکانی که با ایمان به خدا تربیت می شوند اراده ای قوی دارند که در بزرگسالی خودش را بیشتر نشان می دهد و ایمان به خدا در رفتار و گفتارشان دیده می شود.
محبت
دومین درسی که در خانواده اهل بیت (ع) درک می شود محبت میان افراد است. یکی از زمینه های قیام عاشورا همین محبت است تا جایی که خانواده امام حسین (ع) در تمام طول هجرت و قیام با آن حضرت همراهی کردند و هیچ وقت ایشان را تنها نگذاشتند جالب این است که سید الشهداء (ع) نیز در اثر تربیتی که از سوی رسول خدا (ص) و پدر و مادرشان دریافت کرده بودند نه تنها با خاندان بنی هاشم بلکه با تمامی اصحاب و یارانشان با محبت رفتار می کردند. نمونه ای از مهربانی حضرت فاطمه (س) نسبت به فرزندانشان در ماجرای خطاطی میان امام حسن و امام حسین (ع) در زمان کودکی دیده می شود. «روایت است رسول خدا (ص) برای ایجاد روحیه رقابت بین دو نوه شان که در آن زمان کودک بودند از آنان خواستند مطلبی را بنویسند تا مشخص شود کدامیک خط بهتری دارد. آنان هم مطلب را نوشتند و برای قضاوت پیش پدر بزرگشان پیامبر اکرم (ص) بردند اما آن حضرت از آنان خواستند برای قضاوت به مادر خود رجوع کنند تا حضرت فاطمه (س) میان دو فرزند خود داوری کند و اگر دلخوری و رنجشی به وجود آمد با محبت و عاطفه مادری جبران شود. حضرت فاطمه (س) وقتی به دست خط دو فرزند خود نگاه کردند متوجه شدند که خط آنان هم زیباست و هم خیلی شبیه به هم. به همین دلیل داوری و بهتر دانستن یکی نسبت به دیگری مشکل بود. درنهایت برای اینکه نتیجه کار را به تلاش خود آنان واگذار کنند به آنان فرمودند: « من دانه های گردنبندی را بین شما پخش می کنم هر کس دانه های بیشتری جمع کرد او برنده است ». بنابراین این دو امام بزرگوار از زمان کودکی زیرنظر مادرشان هم قضاوت عادلانه را یاد گرفتند و هم متوجه این موضوع شدند که نتیجه هر کاری به تلاش خود انسان مربوط می شود.
نمونه این محبت نسبت به خانواده در ماجرای کربلا از سوی حضرت سید الشهداء (ع) به خوبی دیده می شود. سفارشات آن حضرت به تک تک افراد مبنی بر یاری کردن یکدیگر، برگرفته از وصیت مادر بزرگوارشان است ؛ آنجا که حضرت فاطمه (س) قبل از مرگ به امام علی (ع) سفارش کردند با فرزندانش با محبت رفتار کند و فرمودند: « علی جان! درباره فرزندانم به تو سفارش مهربانی و خوشرفتاری می کنم». ایشان حتی تا اندازه ای نسبت به مهربانی کردن با فرزندانشان اهمیت می دادند که به حضرت علی (ع) فرمودند: « پس از من با دختر خواهرم «امامه» ازدواج کن زیرا او همچون من به فرزندانم مهربان و دلسوز است.»
شجاعت در دفاع از حق
از موارد بسیار مهم و ارزشمندی که تمامی فرزندان حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) به ویژه امام حسین (ع) در دوران کودکی از والدین خود آموختند، موضوع دفاع از حق تا پای جان است.
«رسول خدا (ص) در زمان حیاتشان به حضرت فاطمه (س) خبر دادند آن حضرت اولین کسی است که بعد از مرگ در بهشت به او ملحق می شود. پس از وفات رسول خدا (ص) شاهد حضور حضرت فاطمه (س) در مسجدمدینه و قرائت خطبه فدکیه در حضور خلیفه وقت هستیم که نشان دهنده شجاعت آن حضرت است. درحقیقت آن حضرت با اینکه می دانستند به زودی از دنیا می روند، به عنوان اینکه پاسدار حق هستند و نباید اجازه دهند سنت پایمال کردن حق رواج پیدا کند، درنهایت شهامت از حق شان دفاع می کنند. از سوی دیگر، شجاعت امیرالمؤمنین (ع) در روایات بسیاری نقل شده که شخصیت بی نظیر آن حضرت و شهامت بی همتایشان در دفاع از دین خدا را نشان می دهد ». طبیعی است فرزندان این دو شخصیت بزرگوار و با شهامت، دلاوری و دفاع از دین خدا تا پای جان را از والدین خود به ارث برده و یاد گرفته اند؛ تا آنجا که حضرت سیدالشهداء (ع) تمام دارایی شان را در راه احیای دین اسلام فدا می کنند.»
