در تعلیم و تربیت به فرزندان اغلب به شیوه سنتی اکتفا میکنیم به این گونه ای که الگوی تربیتی ما اغلب پدران و مادران ما هستند
باید توجه داشت در عصر حاضر به دلیل تحولات گسترده در وسایل ارتباط جمعی ، شیوه های تربیت از حالت سنتی خارج شده ، اغلب تنها به تربیت غریزی اکتفا میکنیم در حالی که باید در امر تربیت فرزند به وجه های مختلف و متعدد و همچنین شرایط خانواده ، محل سکونت ، امکانات رفاهی موجود و ... توجه داشته باشیم ، در این جا به شش نکته تربیتی از نگاه اسلام، به طور خلاصه اشاره شده است که عبارتند از:
1- فطرت کودکان: از جمله مهمترین نکاتی که درخصوص آموزش دینی کودکان در روایات آمده است ، مساله فطری بودن توجه به دین و خداست.رسول اکرم (ص) فرمود: «هر نوزادی با فطرت خدایی به دنیا می آید و پرورش می یابد ، مگر این که پدر و مادر او را به سوی یهودی گری یا مسیحی گری بکشانند.» (بحارالانوار ج 3 ص 281) و نیز آمده است که موسی به خدا عرض کرد: «پروردگارا! کدامیک از اعمال نزد تو برتر است؟ خطاب رسید: محبت به کودکان ؛ چرا که من فطرت آنها را بر پایه اعتماد به یگانگی خود قرار دادم.» (آیین تربیت ص 381) تمام این احادیث نشان می دهد که باید پدر و مادر محیطی مناسب برای کودک فراهم آورند تا حقایقی یا عقایدی که ریشه های آن در نهاد و فطرت کودک نهفته است ، به منصه ظهور برسد.
2- کنجکاوی و چراجویی: کودک از دنیای بسته پا به دنیای وسیع می گذارد، بنابراین می خواهد از اسرار آنها سر در آورد. بدین سان غریزه اوست که از منشا پدیده ها بپرسد. از روابط علت و معلولی آن سوال کند. این زمینه مناسبی برای کودک است که والدین ؛ فرصت را غنیمت شمارند و واقعیت ها را برای او توضیح دهند.
3- رغبتها: انسان به طور کلی موجودی است اجتماعی و خواهان زیستن در اجتماع است ؛ از این رو اگر بخواهد با آنها بجوشد و در پس آنها عرض وجود کند، باید تقلید کند. این زمینه ای مناسب برای آموزش جنبه های مذهبی است.
کودک می خواهد رفتار افراد بزرگتر را تقلید کند؛ پس در حضور او نمازتان را بخوانید و یا او را همراه خود به مسجد ببرید. کودک رغبت دارد خود را در جای بزرگترها قالب بزند، پس زمینه ارتباط او را با بزرگتران فراهم کنید. تا آداب زندگی ؛ معاشرتی ، اخلاقی و در کل آداب و رسوم مذهبی را از این طریق بیاموزد.
4- ارائه الگوهای مثبت: در این روش از داستان انبیا و ائمه بخصوص دوران طفولیت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) استفاده می شود.
5- حس غرور و خودپسندی: امری است که بدون شک در بین تمام انسانها وجود دارد می توان از حس غرور مثبت کودک استفاده کرد مثلا به او گفت که من مطمئنم که تو می توانی نماز بخوانی.
6- مراحل پرورش مذهبی کودک: رسول خدا (ص) فرموده اند: «فرزندان خود را به سه خصلت تربیت کنید: محبت پیامبرتان و محبت خاندان او و قرائت قرآن». شک نیست که هر سنی مقتضایی برای خودش دارد و باید طبق آن برنامه ریزی کرد. در کتب روایتی دوره 21ساله تعیین شده است که به 3دوره 7ساله تقسیم می شود و هر کدام به دوره جزیی تری قابل تقسیم است.
