اکثر شما داشتن خواهر یا برادر یا هر دوی آنها را تجربه کرده اید و در زندگی اتفاقاتی افتاده که به اهمیت روابطتان با خواهر و برادر هایتان پی برده اید. که گاهی بسیار به شما کمک کرده و گاهی برایتان مشکل ساز بوده است. حتماً دقت کرده اید بسیاری از مسائلی که در روابط شما با خواهر و برادرهایتان وجود دارد از کودکی اتفاق می افتد و شکل می گیرد، رابطه مستقیم با والدین کودک دارد. در روابط خواهر و برادرها نیز همین طور است. والدین بسیار در خوب یا بد بودن این روابط نقش دارند و تاثیر گذار هستند.
قصد داریم در این نوشته به مسائلی بپردازیم که والدین برای این که فرزندشان با هم روابط سازنده و دلچسب خواهر و برادری را تجربه کنند. باید بدانند و آنها را در نظر بگیرند، چرا که بعد از پدر و مادر این خواهر و برادرها هستند که تکیه گاه همدیگرند و می توانند بودن داشتن چشم داشت به هم کمک کنند و برای هم مفید باشند.
کودک اول
وقتی کودکی به دنیا می آید کانون توجه پدر و مادر و اطرافیان می شود و در برابر تمام وابستگی ها و درخواست هایش پاسخ مثبت می گیرد. اما وقتی کودک دوم می آید ناخودآگاه توجه ها روی بچه دوم می رود و کودک اول به اصطلاح تاج و تخت خود را در خطر می بیند و از همان ابتدا نسبت به کودک دوم به عنوان یک رقیب نگاه می کند. با وجود این با تدبیر پدر و مادر و دقت در رفتارهای خود می توان این حس را در کودک اول به مقدار زیادی کاهش داد.
پدر و مادر از وقتی کودک دوم هنوز بدنیا نیامده است، باید به بچه اول آگاهی بدهند و او را از وجود یک خواهر یا برادر آگاه کنند و باید این کار را به طریقی انجام دهند که بچه اول نسبت به خواهر یا برادر احساس خوشایندی پیدا کند می توان به او گفت که می خواهید یک همبازی برای او بیاورید و وقتی او بزرگ شود می تواند با او بازی کند. دادن مسئولیت در قبال خواهر یا برادر کوچک تر می تواند حس خوبی را در بچه اول ایجاد کند. رفتارهایی از قبیل دادن شیشه شیر، در اغوش گرفتن و ... ( البته باید به ایمنی و سلامت بچه دوم بسیار دقت کرد و در صورت توانایی بچه اول به او مسئولیت داد. )
روابط خواهر و برادرها
از بدو تولد که بگذریم وقتی بچه ها بزرگتر می شوند با هم ارتباط برقرار می کنند و بسته به شرایط با هم با هم بهتر و یا روز به روز با هم بدتر می شوند. از کودکی تا سن نوجوانی معمولاً روابط خواهر – برادرها و برادر – خواهر ها بهتر از خواهر ها با هم و برادرها با هم است. چرا که حس رقابت کمتری بین آنها احساس می شود. و سبک زندگی و برخورد پدر و مادرها با آنها متفاوت است. و آنها متوجه تفاوتهایشان با هم می شوند و برای همین انتظار تفاوت در رفتار دیگران را نیز دارند اما در همجنس ها حس رقابت شدیدی است و معمولاً به علت وجود وسایل مشترک، بازی های مشترک، دوستان مشترک و ... با هم جر و بحثشان می شود و برخوردهای بیشتری با هم دارند.
نقش والدین در روابط خواهر و برادری
درکل این روابط پدر و مادر نقش بسیار مهمی دارند که می توانند این روابط را بهبود بخشند یا بدتر کنند. پدر و مادر همیشه باید فرزندنشان را به هم نزدیکتر کنند و باعث صمیمیت کودکانشان با هم شوند. اما متاسفانه گاهی بعضی از پدر و مادرها برای این که روابط خودشان را با تک تک فرزندان حفظ کنند مانع از این صمیمیت می شوند و در واقع روابط خواهر و برادری را رقیبی برای روابط والدین فرزندی می بینند، درصورتی که به هیچ وجه این گونه نیست و بهتر شدن هریک از این روابط بر دیگری اثر گذاشته و این روابط با هم رابطه مستقیم دارند.
پایه روابط خواهر و برادری باید بر صداقت باشد و فرزندان صداقت را از والدین خود می آموزند گاهی اوقات که خواهر و برادر ها بسیار با هم بد می شوند و یکدیگر را آزار می دهند می توان برای مدتی آنها را از با هم بودن محروم کرد تا دلشان برای هم تنگ شود و دوباره به روابط دوستانه قبل برگردند. وقتی دو کودک با هم دعوا می کنند بهترین کمک به آنها دخالت نکردن است. چرا که دخالت شما اول از همه باعث می شود که راه چاره اندیشی را بر آنها ببندید و آنها را به قضاوت خود وابسته کنید اما در صورت عدم دخالت آنها خود می توانند در روابطشان قضاوت و راه درست را پیدا کنند. حتی اگر دیدید فرزندی مورد ظلم واقع شود هرگز دخالت نکنید و از او دفاع نکنید. در این مواقع شما باید با فرزندی که مقصر است صحبت کنید اما در دفاع از فرزند دیگر بلکه برای اینکه به او بگویید کارش اشتباه بوده و باید هوای خواهر و برادرش را داشته باشد. هرگز به عتاب و خطاب فرزندتان جلوی فرزندان دیگر دست نزنید. چرا که تحقیر و شکستن غرور او جلوی خواهر و برادرهایش او را نسبت به آنها خشمگین کرده و از شما آزرده خاطر می شود.
هرگز از خبر چینی آنها نسبت به خواهر و بردارهایش استقبال نکنید چرا که این کار تنها روابط خواهر و برادری را از بین می برد. پدر و مادرها خیال می کنند هرچه از کودکشان بیشتر بدانند و بفهمند او چه کرده و می کند موفق ترند در صورتی که هرچه پدر و مادر با فرزندشان رفیق باشند به نحوی که خود فرزند بیاید و مسائلش را به والدین بگوید موفق ترند.
پدر و مادر باید مخزن اسرار فرزندانشان باشند هرگز اسرار فرزندتان را به خواهر و برادرها و یا دیگران نگویید چرا که او را نسبت به خود بدبین کرده اید. از فرزندتان جهت تربیت فرزند دیگر استفاده نکنید. مثلاً اگر فرزندتان قهر کرده و در اتاق است به خواهر و برادرش نگویید که برود و حرفی بزند یا کاری بکند چرا که بچه ها معمولاً از پدر و مادرها باهوش ترند و به سرعت متوجه می شوند که این حرف یا کار از طرف شماست و خواهر یا برادرشان را دستیار شما می پندارند و روابطشان با آنها و با شما خدشه دار می شود. اگر حرفی دارید مستقیماَ به فرزنداتان بگوئید.
خواهر و برادر می توانند در زندگی یاور هم باشند و مشکلات زندگی را تقسیم کنند به شرطی که توسط والدین بستر آن فراهم شده باشد. اغلب والدین متاسفانه تبعیض قائل می شوند منتهی با هدف خیر! یعنی به دختر خود بیش از پسر توجه می کنند تا او تشویق شود غافل از اینکه بااین رفتار نادرست آن ها را از هم دور می کنند. بچه ها نیت والدین را نمی دانند و اعمال آنها را می سنجند بنابراین خوب است که والدین متوجه باشند که باید نیت خود را به زبان آورند. و در مواردی چون تبعیض، حتی گفتن نیت نمی تواند فایده ای داشته باشد زیرا نفس عمل ناصحیح است. بچه ها والدین را بدون قید و شرط دوست دارند و می خواهند والدین هم همین طور باشند و به طور یکسان فرزندان را دوست داشته باشند در غیر این صورت از هم متنفر می شوند.
بنابراین با تبعیض بین فرزندان در واقع مبنای رابطه خراب بین فرزندان بسته می شود و مقایسه نیز می تواند ضربه بدی به فرزندان بزند. والدین هرگز نباید دختر و پسر خود را با هم مقایسه کنند زیرا باعث ایجاد آزردگی و دلخوری بین آنها می شود و خواهر و برادر خود را رقیب یکدیگر می دانند نه خواهر و برادری که باید یار و یاور یکدیگر باشند.
به عبارتی والدین با این رفتارها به فرزندان یاد می دهند که در قبال هر کاری که انجام می دهند باید چیزی دریافت کنند. فرزندان در چنین خانواده هایی شرطی می شوند و اگر کاری برای هم انجام دهند منتظر پاسخ می مانند و اگر پاسخ درخوری دریافت نکردند شاکی می شوند. در حالی که ما می گوییم روابط بین اعضای خانواده باید بر مبنای عشق و علاقه باشد نه حسابگری و والدین باید به فرزندان خود یاد دهند که بدون قید و شرط همدیگر را دوست داشته باشند. پنهان کاری هم یکی دیگر از عادت های نادرست است. که با هدف خیر توسط والدین انجام می گیرد غافل از اینکه مواردی که پنهان کاری می شود بالاخره آشکار می شود و اعتماد فرزندان در طول زمان از والدین سلب می شود. به عبارتی زمینه تردید و سوءظن در روابط بین روابط خواهر و برادر ایجاد می شود، و بسیار مخرب است. توصیه اکید ما این است که والدین باید از خطا های فرزندان بگذرند تا آنها یاد بگیرند باید از خطای هم بگذرند. گذشت و بخشش آموختنی است و والدین باید با گذشت نشان دهند که همواره آماده بخشش هستند و در واقع آن را به فرزندان یاد می دهند. گاه باید فعالیت های مشارکت جویانه به همراه دختر و پسر خود انجام دهند تا آنها نحوه تعامل با دیگران را تمرین کنند.
جداسازی و تفکیک کردن کارها همیشه هم خوب نیست و گاه لازم است یاد بگیرند باید با مشارکت دیگران کاری را به انجام برسانند بچه ها در آن صورت یاد می گیرند که به هنگام کار گروهی باید حقوق دیگران را رعایت کنند به نظر آنها احترام بگذارند و عقاید خودشان را هم داشته باشند. این نحوه مشارکت در رشد و پرورش شخصیت فرزندان نقش اساسی دارد.
