روش های استفاده از دیافراگم : دیافراگم وسیله ی از جنس لاتکس و شبیه به یک لیوان کوچک است. زن قبل از شروع رابطه ی جنسی آن را داخل مجرای تناسلی قرار می دهد تا به این وسیله مانعی در برابر دهانه ی رحم به منظور جلوگیری از بالا رفتن اسپرماتوزوئید به وجود آید. برای بالا بردن ضریب اطمینان در این روش دیافراگم را به کرم یا ماده ی ژلاتینی ضد اسپر ماتوزویید آغشته می کنند.
این وسیله در برخی از داروخانه ها به فروش می رسد ولی لازم است که پزشک روش به کارگیری، انتخاب و تشخیص اندازه ی مناسب آن را به شما آموزش دهد.
دیافراگم و روش گذاردن آن : 1- دیافراگم. 2- دیافراگم داخل واژن شده است. 3- دیافراگم در مدخل رحم قرار گرفته است. 4- دیافراگم ثابت شده است.
این روش تا حدی زیادی موثر واقع شده و درصد شکست آن 8 درصد می باشد که به دلایل زیر ایجاد می شود :
* اشتباهی در به کارگیری آن رخ داده است. مثلاً با توجه به این که دیافراگم باید حداقل را هشت ساعت پس از آخرین رابطه در جای خود باقی بماند، خارج کردن زود هنگام آن یک اشتباه محسوب شده و احتمال وقوع بارداری را افزایش می دهد.
* جای گذاری آن به نحو صحیح انجام نشده است.
* از این وسیله، فقط در دوره هایی که تصور می شود آمادگی بارداری وجود دارد استفاده شده است. استفاده از روش دیافراگم ممکن است عیوب یا عوارضی را به همراه داشته باشد که عبارتند از :
* غیر ممکن بودن جای گذاری صحیح در صورت وجود موانع موضعی نظیر پایین افتادن رحم یا شل شد عضلات میاندوراه.
* آزار دهنده بودن جابه جایی دیافراگم در موضع (جای گذاری و خارج کردن) نزد برخی از زنان.
* قابل احساس بودن دیافراگم توسط همسر که ممکن است آن را مزاحم و آزار دهنده تلقی کرده و منجر به خودداری روانی در مرد شود.
مواد کشنده اسپرماتوزوئید : همان طور که از نامشان مشخص است، خاصیت این مواد کشتن اسپرماتوزوئید منتقل شده از مرد در مجرای تناسلی زن می باشد.
این مواد را به صورت کرن، ژل یا کف خصوصاً برای به کار بردن بر روی دیافراگم تولید می کنند. شیاف های جامدی نیز از این مواد ساخته شده اند که به طور مستقل و به وسیله ی جای گذاری در مجرا استفاده می شوند. این روش نیز تا حدود 95 درصد قابل اطمینان می باشد و امتیاز مهم آن سهولت کاربرد می باشد؛ زیرا فقط کافی است قبل از شروع رابطه جنسی این مواد را داخل مجرای تناسلی زن قرار داد.
البته در مواردی نیز متهم شده اند که نزد برخی از زنان یا مردان غیر قابل تحمل می باشند. دستگاه آی. یو. دی (وسیله ی داخل رحمی) : این روش از زمان های بسیار دور شناخته شده و کاربرد داشته است و امروزه با توجه به کشف مواد پلاستیکی مناسب برای این منظور، پیشرفت بیشتری کرده است. در واقع به دلیل همین بهبود کیفیت است که امروزه جای گذاری آن آسان تر و تحمل آن بسیار راحت تر شده است.
انواع آی. یو.دی و روش داخل کردن آن در رحم : 1- آی. یو. دی نوع Coopeer7. 2- نوع Lippes loop 3- نوع Cooper T 4- لوله ی پلاستیکی که با آن آی. یو دی را داخل رحم می گذارند. 5- آی. یو. دی داخل رحم قرار گرفته است.
انواع مختلفی از این وسیله در ابزار موجود است که همه ی آنها به طور کلی به دو گروه تقسیم شده اند :
* وسایل خنثی * وسایل مسی که دارای یک رشته سیم مسی ظریف می باشد.
نکته : قبل از به کارگیری دستگاه آی.یو. دی و به منظور کشف ناراحتی های احتمالی موضعی که منجر به منع استفاده از دستگاه می گردند، نظیر عفونت دهانه ی رحم یا لوله های تخمدان، پولیپ ها، فیبروم ها و ... انجام معاینات پزشکی کاملاً ضروری می باشد.
جای گذاری این وسایل فقط به وسیله ی پزشک انجام می شود ولی به بستری شدن و بیهوشی نیاز نیست. این کار را ترجیحاً در اواخر عادت ماهیانه انجام می دهند.
به این وسیله نخی متصل است که از دهانه ی رحم خارج می شود و از دهانه ی رحم خارج می شود و شما می توانید آن را با انگشتانتان در مجرا حس کنید. این کار به شما اجازه می دهد که از قرار داشتن دستگاه در محل اصلی خود مطمئن شوید.
در صورتی که این دستگاه توسط بدن به خوبی تحمل شود، می توان آن را به تناسب نوع و کیفیت دستگاه بین دو تا دوازده سال داخل دهانه ی رحم نگه داشت. این دستگاه در غالب موارد تاثیر بسیار خوبی داشته و احتمال شکست آن 4 تا 5 درصد در وسایل خنثی و 1 تا 2 درصد در وسایل مسی می باشد. این روش روز به روز طرفداران بیشتری پیدا کرده و آمار استفاده از سیر صعودی را طی می کند.
در صورتی که طی استفاده از دستگاه آی.یو.دی، بارداری اتفاق افتد بهتر است که دستگاه در اولین فرصت از دهانه ی رحم خارج شود، البته مشروط بر آن آن به سمت بالای رحم نرفته و نخ آن هنوز در دسترس باشد. باقی ماندن دستگاه داخل بدن در طی دوران بارداری ممکن است به ندرت باعث ایجاد مشکلاتی نظیر خونریزی یا عفونت شود اما واقعیت آن است که در اکثریت موارد دستگاه بدون ایجاد هیچ اشکالی درو ضعیت جنین هنگان تولد به همراه جفت دفع شده است.
امتیازات استفاده از دستگاه آی.یو. دی :
* بی نیاز بودن از مراقبت و وارسی مکرر با فواصل زمانی اندک.
* بی نیاز بودن از مراقبت و وارسی مکرر با فواصل زمانی اندک.
* بی تاثیر بودن دقت، حافظه و توجه زوجین در استفاده از این روش (چرا که این دستگاه به طور خودکار وظیفه ی خود را انجام می دهد.)
معایب استفاده از دستگاه آی.یو.دی :
* در 10 تا 15 درصد موارد، این دستگاه توسط بدن شخص تحمل نمی شود و در نتیجه به وسیله ی رحم دفع شده یا منجر به خونریزی دائمی می شود.
نکته : توجه داشته باشید که در طی هفته های اولیه ی بعد از جای گذاری دستگاه ترشحات بعضاً خو آلود به وفور مشاهده می شود که در اکثریت موارد امری کاملاً طبیعی و زود گذر می باشد.
* در موارد بسیار نادری امکان ایجاد عفونت در ناحیه ی دهانه ی رحم، رحم یا لوله وجود دارد.
* به طور استثنایی ممکن است باعث سوراخ شدن رحم شود. علیرغم نادر بودن این مسئله برخی از پزشکان به زنانی که تا به حال آبستن نشده اند یا تمایل به داشتن فرزندان بیشتر دارند استفاده از این روش را توصیه نمی کنند.
امروزه در جهان حدود 15 میلیون نفر از دستگاه داخل رحمی آی. یو. دی به منظور جلوگیری از بارداری استفاده می کنند و روز به روز بر تعداد استفاده کنندگان این روش افزوده می شود.
قرص ضد حاملگی : در مورد قرص که به عنوان سمبل ضد بارداری شناخته شده است، همه چیز گفته و نوشته شده و در این میان بسیاری از تصورات و باورهای غلط نیز مطرح شده است که البته از موفقیت آن جلوگیری ننموده است. امروزه بیش از شصت میلیون نفر در دنیا از این روش برای جلوگیری از حاملگی استفاده می کنند. قرص ضد بارداری معمولاً از ترکیب دو هورمونی که به وسیله تخمدان ترشح می شوند به نام های «فولیکولین» یا «استروژن» و «پروژسترون» ساخته شده است. ولی گاهی از اوقات به منظور پایین آوردن قیمت، از هورمون های مصنوعی نیز در ساخت آن استفاده می شود. در واقع دو گروه مهم از قرص های ضد بارداری در بازار وجود دارد :
قرص های مرکب : در هر قرص از این گروه، دو هورمون وجود دارد.
قرص های متناوب : در یک بسته ورق مانند تعدادی از قرص های فقط دارای فولیکولین هستند و تعدادی دیگر فولیکولین و پروژسترون را با هم دارا هستند.
قرص های ضد حاملگی جدید دارای مقادیر بسیار کمی از هورمون هستند و به همین دلیل به آن ها «قرص ریز» گفته می شود.
قرص های ضد بارداری چگونه عمل می کنند ؟ قرص های جلوگیری برای ممانعت از بارور شدن تخمک، سه مکانیسم عمل مجزا دارند که به طور هم زمان به اجرا در می آیند :
1- متوقف ساختن تخمک گذاری که مهمترین اقدام محسوب می شود.
2- تأثیر گذاری بر روی مخاط رحم (آندومتر) و تبدیل آن به سطحی نازک، ضعیف و نامناسب برای لانه گزینی.
3- کاهش دادن ترشحات دهانه ی رحم به منظور جلوگیری از پیشروی اسپرماتوزوئید در مجرای تناسلی.
نکته : فراموش نکنید که برای انتخاب و استفاده ی قرص های ضد بارداری حتماً از پزشک یا سایر کارشناسان مراکز بهداشتی و درمانی مشورت و راهنمایی بخواهید. بنابراین هرگز نباید به طور خود سرانه اقدام به مصرف نوع خاصی از قرص های جلوگیری از حاملگی بکنید. ممکن است به دلیل ناسازگار بودن آن قرص با شرایط جسمانی شما منجر به ایجاد اختلالات و مشکلاتی برایتان شود.
دستور العمل استفاده ی صحیح از قرص های ضد بارداری به طور واضح و دقیق بر روی ورقه های قرص و با بروشورهای داخل جعبه نوشته شده است.
شما به فاصله ی دو تا سه روز پس از مصرف اولین قرص این امکان را پیدا می کنید که بدون هیچ واهمه و نگرانی روابط جنسی داشته باشید. حتی در ایام مربوط به قطع قرص نیز این روال را با آسودگی خاطر ادامه دهید. استفاده ی مداوم از این گونه قرص ها طی سالیان متمادی بلامانع است مشروط بر آن که حداقل یک مرتبه در سال به منظور اطمینان از سلامتی کامل تحت آزمایشات پزشکی قرار گیرید.
امتیازات استفاده از قرص ضد حاملگی : 1- مهمترین امتیاز این گونه قرص ها ضریب اطمینان صد در صدی آن می باشد که البته مشروط به استفاده ی منظم و مطابق دستور العمل صحیح قرص ها است. 2- کاربرد قرص ها آسان و بی دردسر و بدون هر اقدام موضعی می باشد.
چه عواملی باعث کاهش اثر ضد بارداری قرص ها می شوند ؟ 1- فراموش کردن مصرف قرص یا استفاده نامنظم آن. 2- کاهش یافتن تأثیر قرص به واسطه ی مصرف هم زمان داروهای دیگر از قبیل باربیتوریک ها، آنتی بیوتیک ها، داروهایضد صرع و ضد سل و ...
معایب و عوارض جانبی قرص ها ضد بارداری : 1- ناراحتی های گوارشی نظیر تهوع، استفراغ و ناراحتی های کبدی که تا حدی زیادی شبیه به علائم آغاز بارداری هستند. 2- ناراحتی های عصبی از قبیل اضطراب، استرس و علایم خفیف عارضه ی افسردگی 3- متورم شدن سینه ها 4- لکه بینی و خونریزی مختصر در ایامی غیر از روزهای عادت ماهیانه 5- نیاز به همراه داشتن و در دسترس نگه داشتن همیشگی قرص برای استفاده روزمره (یا شبانه). 6- بروز لکه های غیر طبیعی بر روی پوست که به ندرت اتفاق افتاده و یا قطع مصرف قرص از بین می روند.
نکته :
1- عوارض استفاده از این روش معمولاً فقط با مصرف اولین سری قرص ها به وجود می آیند.
2- امروزه با تولید قرص های جدید که محتوی میزان کمتری از هورمون می باشند این عوارض تا حد قابل توجهی کاهش یافته است.
3- هیچ یک از این ناراحتی ها و عوارض وخیم و خطرناک نبوده و اغلب بعد از دو یا سه دوره ی درمان خود به خود بر طرف می شوند.
4- در بیشتر موارد خودداری روانی و حساسیت روحی افراد باعث تعویض نوع قرص یا حتی روش جلوگیری می شود نه غیر قابل تحمل بودن عوارض جانبی آن.