تشکیل خانواده آثار مفید فردی و احتماعی به دنبال دارد. جامعه شناسان به پیامدهایی که یک خرده نظام بر روی نظام اجتماعی کل باقی می گذارد، کارکرد می‌گویند. بنابراین منظور از این کارکردها خانواده آثار و نتایجی است که کوچک ترین واحد اجتماعی برای جامعه در پی دارد. موارد ذیل ازکارکردهای مهم خانواده برای دعوت فرزندان به نماز شناخته شده است: تشویق و تحسین ( کلامی و مادی ) الگو آفرینی مناسب، آرایش محیط مساجد، بیان آثار نماز، استفاده از قصه و شعر در مورد نماز و پرهیز از زیاده روی و تحکم نابخردانه..
۱- تشویق و تحسین ( کلامی و مادی )
بهتر است برای جذب کردن هرچه بیشتر کودک و نوجوان به نماز، این کارعبادی را با تشویق و تحسین همراه کنیم. کودکان برای مشتاق شدن به کاری بیش از هر چیزی به تشویق و تایید نیاز دارند. زمانی که کودکی روی زمین دراز می کشد و صورتش را به مهر می چسباند به جا آن بکوشیم حالتش را به صورت سجده بزرگسالان در بیاوریم باید همان رفتار کودکانه را تشویق کنیم. تشویق باعث می‌شود این رفتار بارها تکرار شود و هم زمان با رشد ذهنی و حرکت کودک زمینه یادگیری سجده درست نیز فراهم شود. با گذشت زمان هنگامی که کودک به نوجوانی برسد به عبادت خو می گیرد.
اگر کودک جمله یا کلمه ای از نماز به زبان آورد باید او مورد تشویق قرار داد. هنگامی که کودک کلمه الله اکبر یا لااله الا الله را به زبان جاری کرد، سزاوار تشویق و پاداش پد رو مادر است و این رفتار باید آن چنان مهم جلوه داده شود که فرزند بزرگی ذکر را باور کند. همچنین در فرصت مناسبی که بدست می آید می توانیم او را به کودکی نماز خوان به دیگران بشناسانیم و کارهای او را به اسم نماز بستاییم. برای نمونه بگویم: چون کودک نماز خوانی هست خدا به تو کمک می‌کند یا آفرین به تو که نماز خوان هستی و بهشتی خواهی شد و خدا از تو راضی است...
هم چنین کودک و نوجوانی را که به سن تکلیف رسیده اند تشویق وتایید کنیم و ناتوانی آنها را به رخ نکشیم. تاکید بر نکات مثبت رفتاری کودکان، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی را درکودکان می آفریند و آنان را با آمادگی و شهامت می توانند در انجام مسئولیت های خود پیروز شوند. چنان چه در مورد نماز سخت گیری کنیم و بر ناتوانی آنها انگشت بگذاریم و آن چه را انجام می دهند به درستی تشویق نکنیم نسبت به نماز احساس ناخوشایندی پیدا خواهند کرد.
امام رضا ( ع ) فرموده است:
هنگامیکه پسر بچه ای به نه سالگی رسید به اندازه توانش روزه می گیرد. اگر تا ظهر و پس از آن تاب آورد، تا آن زمان را روزه بگیرد. پس از هنگامی که تشنگی و گرسنگی بر آن چیره شد ( می تواند ) افطار کند و هنگامی که سه روز روزه گرفت می تواند ادامه ماه را روزه نگیرد.
۲ – الگو آفرینی مناسب
نقش الگوهای رفتاری بسیار مهم است. کودکان و نوجوانان هنگامی که می بینند الگوهایشان نسبت به برخی موضوع ها توجه بیش تر دارند. آنان نیز به آن موارد واکنش نشان می دهند. بنابراین بهترین الگو در درجه اول رفتار و منش پدر و مادر است آنان پیش از آنکه به امر و نهی بپردازند کارهایشان در نگاه کودک جلوه می‌کند. همان زمانی که پدرومادر فکر می‌کنند فرزندشان چیزی نمی فهمد کودک درحال الگو برداری است. افزون بر این اسلام نیز بر این امر تاکید ورزیده و مراقبت بیش تر پدر و مادر را در اوقات خلوت با یکدیگر گوشزد کرده است.
