افزایش چاقی یکی از معضلات پزشکی جهان امروز است. چاقی که عمدتا از دوران کودکی شروع شده است و متاسفانه کودکان چاق هم در سرتاسر جهان در حال افزایش است. طبق نظر کارشناسان یکی از دلایل عمده این چاقی نقش تلوزیون در پخش آگهی های مواد غذایی است. محصولاتی که نسبتاً چرب بوده و قند و نمک فراوانی دارند.
غذا یکی از مهم ترین کالاهای تبلیغاتی است و بالطبع تلاش های تحقیقاتی زیادی را جذب می کند. در این بین بازاریابانی که به دنبال سرمایه گذاری طولانی مدت و ایجاد یک بازار با ثبات با تکیه بر وفاداری و وابستگی مشتریان خود هستند استراتژی خود را در جذب کودکان و نوجوانان گذاشته زیرا بر این پندارند که به شرط موفقیت آن ها را یک عمر مشتری خود میکنند.
کودکان و نوجوانان هم یک بازار مهم برای مبلغین ارائه می کنند و آگهی های تجاری مواد غذایی در ارتباط مستقیم هستند با افزایش قیمت محصولاتی که به مذاق کودکان و نوجوانان خوش آمده باشد؛ زیرا کودکان بر پولی که توسط والدینشان خرج می شود تاثیر دارند. در مورد نوجوانان ۸ تا ۱۷ ساله تخمین زده شده که تقریبا ۷۵% نوجوانان بر هزینه های غذایی خانواده هایشان تاثیر می گذارند، به علاوه نوجوانان از آنجا که بیشتر از کودکان احتمال دارد که مستقیماً خرید کنند، یک بازار مصرفی مهم قلمداد میشوند.
در تبلیغات تلویزیونی مواد غذایی کودکان، به طور فزایندهای بر پنج مورد کلی تکیه دارند:
با نگاهی کوتاه به این لیست میتوان به این مهم پی برد که غذاهای موجود در دنیای تبلیغاتی کودکان بیش از حد شیرین و چرب بوده و با توصیه های رژیم های غذایی در تناقض می باشند.
تبلیغ مواد غذایی نه تنها بر انتخاب مارک مواد غذایی در بچه ها تاثیر دارد بلکه به مصرف آنها از انواع مختلف محصولات غذائی پرانرژی توسعه داده میشود. بنابراین با اثبات تئوری های ارتباطی پیش بینی کننده اثرات محرک- پاسخ تبلیغات، اثر تبلیغات مواد غذایی یک مارک خاص به سایر مارک های آن نوع ماده غذایی تعمیم می یابد.
البته بچه ها بیشتر غذاهای چرب را انتخاب می کنند تا غذاهایی که حاوی کربوهیدرات ها می باشند و بین غذاهای چرب ترجیح بر استفاده از مارک های مشخص تبلیغ شده می باشد تا مارک های گمنام. با این وجود تعداد کمی از تبلیغات صراحتاً محصولاتشان را به عنوان تولیدات سبک، ساده و کم چرب معرفی میکنند که آن ها را اختصاص می دهند به آن دسته از اشخاصی که نگران و مواظب وزنشان هستند. ولی به رحال تبلیغات مواد غذایی به سمتی می رود که تبلیغ مواد غذایی ناسالمی مثل چیپس و شکلات مواد سالم تری از قبیل سبزیجات و میوه جات را تحت سیطره خود درآورده اند.
طی مطالعه ای که توسط محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام و در کنگره بین المللی تغذیه رشد و تمامل نوزادان و کودکان با عنوان اشتهای کودکان، تبلیغات، تنقلات و فست فودها ارائه شده این طور نتیجه گیری شده است که مشاهده تبلیغات تلویزیونی مرتبط با مواد غذایی، علاوه بر اینکه بر باورهای کودکان در مورد تغذیه و انتخاب آن ها از مواد غذایی تاثیر می گذارد، باعث افزایش اشتها و تمایل آن ها به مصرف میان وعده های غیر مفید می شود.
در این مطالعه مشخص شد تماشای تبلیغات تلویزیونی خوراکی های صنعتی و تنقلات واقعا در افزایش احساس گرسنگی در کودکان تاثیر گذار است. به ویژه اگر کودکان زمان زیادی را به تماشای تلویزیون اختصاص دهند، این احساس در آن ها تشدید می شود، علاوه براین این آگهیها تمایل کودکان را به خوردن غذاهای چرب و شیرین افزایش میدهد.
بر این اساس دریافت کم مواد غذایی ابتدا موجب کاهش وزن کودک می شود و اگر این کم غذایی ادامه یابد به تدریج کودک خود را با این وضع منطبق می کند . یعنی قد و قامت او کوچک می شود تا بتواند با غذای کم به بقای خود ادامه دهد به همین دلیل کوتاه قدی تغذیه ای به عنوان یک شاخص توسعه در جهان مطرح است.
تنقلات غذایی کم ارزش نظیر چیپس، پفک و نوشابه، مواد مغذی را برای رشد کودک ندارد و حس سیری کاذبی که این مواد ایجاد می کنند موجب محروم شدن کودک از غذاهای اصلی و مواد مغذی و در نهایت موحب بروز لاغری و سوء تغذیه وی می شود و از طرفی مصرف مداوم این مواد می توان سبب بروز چاقی در کودک شود. مصرف تنقلات تجاری کم ارزش به دلیل زیادی نمک، چربی و شکر زمینه ساز بیماریهای مزمن از جمله قلبی و عروقی، چاقی و فشار خون در دوران بزرگسالی می شود.