اگر سری به یکی از مراکز خرید کودک و نوجوان بزنید با کودکانی مواجه میشوید که لابهلای انواع لباسها به دنبال لباسی با رنگ و طرح دلخواهشان میگردند. لباسهایی که به هرکدامشان نگاه کنی اسطورهای وارداتی را در قلب خود جا دادهاند و کودک ایرانی برای نتخاب یکی از این اسطورهها روی لباسش سخت پسندانه برخورد میکند. یادداشت زیر نگاهی گذرا به این پدیده است.
کار شخصیتهای وارداتی کارتونی به جایی رسیده که در این چند سال اخیر روی لباسهای کودک جا خوش کردهاند. شخصیتهایی که به هیچ عنوان نمیشود در ذات و خمیرهشان کوچکترین نقطه مشترکی با فرهنگ ایرانی و شرقی ما جست و جو کرد.
قیاس اسطورههای ایرانی با این اسطورههای وارداتی نه کمی، بلکه بی انصافی بزرگی در حق اسطورههای وطنی است. اما انگار راهی برای گریز از این قیاس وجود ندارد. چراکه پای مرد عنکبوتی، شرک و بتمن به جای رستم و سهراب و اسفندیار و پوریا نه تنها به لباس کودکان باز شده، که در فکر و ذهن کودک شرقی رخنه کرده است.
این اتفاق در هیچ شرایطی رخ نمیدهد مگر اینکه یک بستر سازی قدرتمند وحساب شده برایش انجام شده باشد. برای اطمینان از صحت و سقم این ادعا کافی است در ساعاتی که برنامههای کودک و نوجوان از رسانه ملی پخش میشود در جایگاه مخاطب این برنامهها پای تلویزیون بنشینید. آنوقت است که به شکل کاملا ملموسی این نابرابری کارتونهای ایرانی نسبت به کارتونهای غربی به چشمتان میآید.
شاید تعداد کارتونهایی که با محتوای ایرانی تولید شدهاند کمتر از تعداد انگشتان یک دست باشد اما به جای آن سیل کارتونهای غربی است که هر چند وقت یکبار یکی از آنها به اسطوره ذهنی کودکان ما تبدیل میشود و فورا روی لباس و انواع لوازم شخصی کودک ظاهر میشود.
اینکه بخواهیم بگوییم غرب در فرهنگ سازی پیشتاز است و ما از این قافله جا ماندهایم حرف تازهای نیست و ما اولین بازگو کنندگان این بحث نیستیم. اما چیزی که واضح و روشن است اقدام معاونت هنری برای برسی این موضوع است.
مرداد ماه سال گذشته شورایی در این زمینه شکل گرفت با عنوان شورای نظارت برعلائم و نشانهها و تصاویر بر روی البسه و لوازم التحریر. معاون هنری وزیر ارشاد در اولین جلسه این شورا به مصوبه 474 شورای عالی انقلاب فرهنگی که مربوط به آییننامه نحوه نظارت بر علائم و تصاویر بر روی البسه بود اشاره کرده و گفته بود: طی یک سال و نیم گذشته تلاشهای قابل توجهی از سوی این معاونت در این زمینه انجام شده تا نمایندگان دستگاههای مختلف را برای تعیین ضوابط مربوط به اخذ مجوز نشانهها و تصاویری که قرار است بر روی البسه و لوازم تولیدی درج شود گرد هم آورد.
این سخن معاون وزیر به این معنا است که از این پس به آنچه که به عنوان نماد هویت ایرانی و اسلامی ما وجود دارد و در میان این هجمههای عظیم تبلیغات غربی مورد تعرض قرار گرفته، توجه ویژهتری شود. این روند باید اصلاح شود تا بتوانیم با استفاده از پیشینه و تمدن چند هزار ساله خود و به همراه پایبندی عمیق به اعتقادات دینی و اسلامی از نمادی به عنوان نشان فرهنگی کشور بهره ببریم که معرف این فرهنگ غنی ایرانی ـ اسلامی باشد. اگر این اتفاق در این عرصه بیفتد میتوان امیدوار بود که در آیندهای نه چندان دور لباس کودک ایرانی معرف هویت کودک ایرانی باشد.