خیالبافی از دیدی همان رویاست زیرا شخص اعمال را در پندار انجام می دهد و در عالم خیال زمینه را برای رفع موانع و ناراحتی فراهم می آورد . محرک فرد در عالم رویا اغلب تمایلات و آرزوها ی ارضا نشده اند و در عالم خیالبافی هم همین حالت وجود دارد. هم در رویا و هم در خیالبافی، خیالات رشد کرده و آدمی در ذهن خود حور و قصورمی سازد.
دنیای تخیل و رویا برای افراد زیبا ، غنی و پرمعنی است و تازه های آن برای فرد به قدری قابل وصولند که آدمی می تواند با چشم بر روی هم نهادن و با کوچکترین احساس ناکامی و اضطراب آن عالم را برای خود پدید آورده و محسوس نماید.
فرق آن با رویا این است که رویا در خواب است و خیالبافی در بیداری . افراد خیالباف در بیداری ، با آزاد گذاردن ذهن از عالم واقع دور شده و با آن فاصله می گیرند. چیزهای غیر قابل وصول را در دسترس خود می بینند . اینان در بین خواب و بیداری هستند و صورت ها طبق قانون تداعی معانی یکی پس از دیگری ، بدون نظم و ترتیب و رابطه منطقی پدید می آیند و می روند.
آری ، خیالبافی نوعی رویا در بیداری است که برای ارضای تخیلی آرزوها و امیال ناکام مانده فعالیت می کند ، آنچه در این مسیر عارض ذهن او می شود آن را واقعی پنداشته و در عین آگاهی از غیر واقعی بودن آن خوش است.
