معمولا به بچه هایی که نق نق می کنند، خواسته های زیادی دارند، معنای صبر و تحمل را نمی دانند، عجول اند و اگر خواسته هایشان برآورده نشود بدخلقی می کنند و قشقرق به راه می اندازند «لوس» گفته می شود.
کودکان موجودات در حال رشدی هستند و براساس این که در سال های اولیه زندگی چگونه تربیت شوند و آموزش ببینند، سبک خاص رفتاری پیدا می کنند. این سبک رفتاری الگویی تقریباً ثابت و دائمی برای آنها به وجود می آورد، و تعیین کنندهِ نحوه ارتباطات و برخوردهای آنان نیز می باشد. هر خانواده در ارتباط با فرزندان شیوه خاص خود را دارد؛ و این نحوه برخورد، در تلاقی با ساختار ژنتیکی هر فرد، باعث می شود که شخصیت هایی بسیار متفاوت و متمایز شکل بگیرند.
برای اینکه از لوس شدن کودتان پیشگیری کنید، تنها لازم است محدودیت ها و قوانین مناسب سن و سالش برای او بگذارید و اجازه دهید در این محدوده آزادانه پیش برود و حدود را امتحان کند.
۱- قوانین ثابت را برای حفظ امنیت کودک قرار دهید و خط قرمز‌ها را نشان دهید.
مثلاً به او بگویید هیچ وقت به بخاری داغ، یا گاز روشن دست نزن یا هرگز به سمت وسط خیابان ندو. در هنگام بیان قوانین یادتان باشد که پیام شما درباره امنیت تغییر نکند و به آنچه باید انجام دهد تاکید کنید.
۲- رفتار مثبت اجتماعی را تقویت کنید.
اگر هنگام صحبت از لطفا استفاده کرد و از شما و دیگران برای کاری تشکر کرد او را تشویق کنید. یادتان باشد تشویق شما برای رفتار خوب باید بیشتر از تنبیه برای رفتار نادرست باشد تا رفتار مثبت تقویت شود. (تنبیه به نوعی توجه منفی به کودک است و اگر توجه مثبت به کودک کمتر از حد نیاز کودک باشد کودک به جلب توجه منفی هم تن می دهد.) می توانید برای تقویت رفتار اجتماعی خوب با دوستانش بازی کنید و نمایش اجرا کنید.
۳- به کودک حق انتخاب بدهید.
اگر درباره همه چیز شما برایش تصمیم بگیرید او یاد نخواهد گرفت چگونه تصمیم درستی بگیرد. از سنین پایین به او یاد بدهید با توجه به شرایط بتواند از بین دو چیز یا دو کار انتخاب کند. اگر می خواهید او کلاهش را هنگام بیرون رفتن بر سر بگذارد، دو کلاه را به او بدهید و بگویید یکی از آن ها را انتخاب کند. این طوری او هم حرف شما را گوش داده و هم استقلالش را حفظ کرده است.
۴- با کودک درباره رفتارش آزادانه صحبت کنید.
به تدریج که کودک بزرگتر می‌شود درباره رفتار او با هم صحبت کنید و فکر نکنید که او متوجه نمی شود. کودک از ۶ سالگی می تواند بینش کافی برای درک مشکلات و حل آن ها داشته باشد. ممکن است کودک نتواند این سوال شما را که «چرا این کار را کردی؟» پاسخ دهد. اما اگر بگویید: من نمی دانم چرا این کار باعث خوشحالی ام نمی شود؟ در جواب این سوال بی پایان چیزهایی می گوید که متعجب خواهید شد.
۵- آرامش خود را حفظ کنید.
اگر وقتی کودک کار اشتباهی می کند، عصبانی شوید و آرامشتان را از دست بدهید تنها اتفاقی که می افتد این است که شما کنترل خودتان را از دست می دهید و حالتان بد می شود و درست می شوید مانند یک بچه لوس و همان رفتار را از خود نشان می دهید. داد زدن،کتک زدن و زور گفتن نه تنها به فرزندتان ادب یاد نمی دهد بلکه او هم یاد می گیرد که برای رسیدن به خواسته‌اش همان رفتار شما را تکرار کند.
۶- کردار و گفتارتان یکی باشد.
همیشه همان کاری را بکنید که می گویید خواهید کرد. مثلا اگر کودکتان کار اشتباه یا رفتار ناپسندی انجام داده و شما به او گفته بودید که اگر این رفتار ناپسند را انجام بدهد از تماشای تلویزیون و کارتون مورد علاقه‌اش محروم خواهدشد. حتما این پیامد را اجرا کنید. اگر این بار دلتان بسوزد و از تنبیه منصرف شوید. دفعه بعد دیگر او برای شما تره هم خرد نمی کند. حتی اگر بگویید «این بار دیگر واقعا اسباب بازی را از تو می گیرم اگر آن را پرت کنی» این جمله را ده بار دیگر هم گفته بودید اما به آن عمل نکردید! گاهی والدین وعده‌هایی می دهند که از یاد می‌برند و یا قول جایزه‌هایی را می دهند که برایشان تهیه آن مقدور نیست. این کار کودک را ازانجام کار خوب ناامید می کند. پس قولی که داده‌اید را هرگز از یاد نبرید.
۷- به کودک مسئولیت بدهید.
از همان دوران نوپایی کودک به او یاد بدهید مسئولیت بعضی کارها را بپذیرد. مثلا کودک ۲ ساله شما می تواند قاشق ها را روی میز یا سر سفره بیاورد و حتی زمانی که برای خرید می روید کیسه‌های سبکتر را به تنهایی یا به کمک شما به منزل بیاورد. این مسئولیت دادن به کودک به او یاد می دهد که لازم است برای رسیدن به آنچه دوست دارد تلاش کند و زحمت بکشد.
۸- اگر کودک شما لوس شده و دیگر از کنترل شما خارج شده است، بهتر است از مشاور و روانشناس کمک بگیرید.
شکستن این عادت او سخت اما ممکن است. احتمالا خیلی طول خواهد کشید و بسیار سخت خواهد بود تربیت کودکی که بی زحمت به همه خواسته‌هایش رسیده و استقلال و اعتماد به نفس ندارد، اما غیر ممکن نیست. با درک نیازهای متناسب سن کودک، قرار دادن قوانین و انضباط قاطعانه، تعادل بین آزادی و محدودیت می توان کودک را طوری بار آورد که لوس نباشد. هرچه زودتر شروع کنید بهتر است!
