اوتیسم یک اختلال رشدی مغزی است که به وسیله آسیب در تقابلات (مداخلات) اجتماعی و ارتباط و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه تقسیم‌بندی می‌شود، این علایم همگی پیش از سه سالگی کودک ایجاد می‌شود. اوتیسم بسیاری از بخش‌های مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این که چطور این اتفاق رخ می‌دهد، هنوز درک نشده‌است. اختلال طیف اوتیسم (ASD) همچنین شامل سندرم آسپرگرو (PDD_NOS) می‌شود که علایم و نشانه‌های خفیف‌تری دارند.
اوتیسم یک نشانه ژنتیکی قوی نیز دارد که البته بسیار پیچیده‌است و به وسیله تقابل بین ژنی (گروهی از ژن‌ها) و یا گاهی جهش ژنی ایجاد می‌شود. والدین معمولاً به علایم موجود در دو سال ابتدایی زندگی فرزندشان توجه می‌کنند و مداخلات رفتاری شناختی زود هنگام می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و حمایت‌های فردی را کسب کند. البته عده اندکی از این کودکان به این سطح رشدی می‌رسند. فرهنگ برخورد با اوتیسم رشد کرده‌است، به طوری که برخی در پی درمان ویژه هستند و برخی معتقدند که به این پدیده باید به چشم یک تفاوت و نه اختلال نگریست.
ماساژ دادن:
ماساژ دادن قسمتی از بدن کودک که آن را تکان می دهد، می تواند روش موثری برای کمک به متمرکز شدن حواس او باشد. این استراتژی ساده، اغلب خیلی تاثیر گذار است اگر چه بعضی از کودکان نیاز دارند در مورد لمس شدن آگاهی داشته باشند.
الگو دهی:
خیلی از کودکان در شروع کار با مشکل مواجه می شوند. به کودک اجازه دهید شما را تماشا کند و چندین بار حرکات را انجام دهید .بعضی اوقات انجام حرکت هم زمان با کودک مفید می باشد. برای مثال کودکی که قادر نیست از روی صندلی بلند شود، اگر شما کنارش بنشینید و بگویید (حالا با هم بلند می شویم) و بعد با او بلند شوید، قادر خواهد بود این کار را انجام دهد.
راهنمایی با گرفتن دست ها:
بعضی اوقات در طول یک حرکت نیاز است که چندین بار دست یا بازوی کودک را هدایت کنیم . برای مثال ، وقتی کودکی را برای ساختن برجی با وسایل دست ساز تشویق می کنیم ابتدا معلم فعالیت را شروع می کند و بعد دست کودک را برای مدتی هدایت می کند ،از آن به بعد کودک قادر است خودش آن را ادامه دهد.
ریتم و موسیقی:
برای بعضی از بچه ها، خواندن یک آواز با یک آهنگ مناسب یا شمردن برای شروع و ادامه دادن یک حرکت مفید می باشد .برای مثال اگر کودکان آهنگ مخصوصی را در زمان مناسبی می خوانند، شما با زدن ضربه با دستانتان روی میز و گفتن 1،2،3 به حرکتشان کمک کنید.
حرکات کنترل نشده:
بعضی اوقات اندام کودک حرکات ناخواسته ای انجام می دهد، که او را آشفته می سازد یا از انجام کار او جلوگیری می کند. مثلا مشاهده می کنیم که کودکی بعضی اوقات ضمن انجام کار دست هایش را تکان می دهد. در بعضی موارد او آن قدر درگیر این کار می شود که مانع انجام کارش می شود. ما باید با پایین آوردن دست دیگر به آرامی به او کمک کنیم یا چیزی برای نگه داشتن به او بدهیم. بعضی اوقات می توانیم به کودک یاد بدهیم تا یک دستش را داخل جیبش بگذارد، ضمن اینکه با دست دیگرش در حال انجام کار است. برای بعضی از بچه ها بعد از اینکه مهارتی را تمرین کرده اند، تشویق های کلامی می تواند مناسب و کافی باشد.
تمرین فیزیکی:
بعد از ورزش های قدرتی فیزیکی ، بعضی از بچه ها قادرند برای مدتی اندام را به طور موثرتری هماهنگ کنند.
تفاوت های اجتماعی
اشخاص اوتیسم با قراردادهای اجتماعی مشکل دارند. اما برای ما که قبل از صحبت کردن، بسیاری از این قوانین را یاد گرفته ایم ، مشکلی را بوجود نمی آورد. این قراردادها به این بستگی دارد که ما چه موقع و چطور به مردم نگاه کنیم، چقدر طول می کشد تا ما جواب سوال را بدهیم، چطور و چگونه می توانیم آن را قطع کنیم و امثال آن ها. در حقیقت هزاران قوانین اجتماعی و رابطه ای در همه جا وجود دارد که ما آن ها را به کار می گیریم. برای کودکان اوتیسم این قوانین یک مبارزه پایان ناپذیر است. حسی که آن ها در آن زمان دارند، ناتوانی برای پاسخ گویی، ناتوانی برای متوقف کردن پاسخی که می دهند، همه و همه دلایلی برای رفتار نامناسب اجتماعی هستند که آن ها را بی علاقه نشان می دهد. برای مثال، دانش آموزی ممکن است توجه کودک دیگری را با موفقیت جلب کند و به او لبخند بزند ولی بعد قادر نباشد با او صحبت کند.
کودکان اوتیسم اغلب مشکلات عدیده ای در برخوردهای اجتماعی دارند که بیشتر آن ها را بدیهی می دانیم . این کودکان تجربه بسیار متفاوتی از دنیا نسبت به افراد دیگر دارند ، بنابراین خیلی تعجب آور نیست که عمل ها و عکس العمل های دیگر افراد اغلب برای آن ها به صورت یک راز خودنمایی می کند. وقتی ما در موقعیت های اجتماعی قرار می گیریم، به شدت به تجربیات خودمان وابسته هستیم برای اینکه تصمیم بگیریم در این موقعیت چگونه عمل کنیم و به دیگران پاسخ دهیم، این تجربه ی به اشتراک گذاشته شده، اساس توانایی احساس ما و درک دیگران است.
برای کودکانی که اندام و حواسشان به طور بسیار متفاوتی پاسخ می دهد، تعجب آور نیست که اغلب به طور نامناسبی عکس العمل نشان دهند. این کودکان اغلب در مورد تفاوت های ظریف حالات چهره یا عکس العمل های دست و پا به هنگام صحبت کردن آگاهی ندارند. حرکاتی که باعث می شود ما درعکس العمل هایمان در برخورد با دیگران از آگاهی خوبی برخوردار باشیم . یک ابرو بالا انداختن باعث می شود تا ما عنوان و موضوع مکالمه را تغییر دهیم . یا یک حالت خشک، نشانه ای است برای ما تا از کنار شخصی به آرامی دور شویم. عکس العمل افراد اوتیسم اغلب اوقات غیر قابل بررسی یا بی ادبانه به نظر می رسد. به هر حال افراد اوتیسم اغلب برای برقراری ارتباط و برخورد تمایل دارند و عقب نشینی یا فقدان پاسخ از طرف اشخاص آنها را گیج یا ناراحت می کند.
کودک اوتیسم نیاز به آموزش دارد
افراد عادی در مورد چگونگی برخورد با دیگر افراد، از محیط به طور غیر مستقیم چیزهای زیادی یاد می گیرند. اما برای کودک اوتیسم، آموزش باید به طور مستقیم باشد تا یاد بگیرد چگونه رفتارهای لازم را انجام دهد. البته کار مشکلی است که ما همه ی ظرایف قوانینی که در دنیای اجتماعی وجود دارد را به آنان یاد بدهیم. به هر حال ما نیاز داریم این قوانین را به صورت واضح و ساده برای او هجی کنیم و اگر نیاز باشد برای او بنویسیم.
به بچه های کوچکتر کمک کنیم تا از شرکت در صحبت ها و کارهای دیگران لذت ببرند. بهترین موقع برای این که به بچه ها کمک کنیم تا لذت برقراری ارتباط و دوستی با دیگر افراد را تجربه کنند، زمانی است که آنها بسیار کوچک هستند . برای بعضی از بچه ها تنها راه برقراری ارتباط این است که سعی کنیم به همان کاری که انجام می دهند، مشغول شویم. مثلا شما باید کنار آن ها خم شوید و برگ های پاییزی را با هم به صدا درآورید، یا یک روبان را بتابانید. به هر حال برای کودکی که به ندرت در مورد وجود دیگران شناخت دارد، یک نگاه گذرا بهتر از هر پاداشی می تواند باشد. برای این باید دقت کنیم تا با گفتارمان به این کودکان فشار وارد نکنیم و مکان ساکتی انتخاب کنیم تا حواس آن ها بار اضافی بیش از فعالیتی که انجام می دهند، را تحمل نکند. وقتی فرد اوتیسم به یک گروه ملحق می شود، بهترین کار این است که به او اجازه دهیم تا در یک زمان با یک کودک برخورد داشته باشد .این تماس باید کوتاه و در صورت نیاز ساختار بندی شده باشد.
به کودک برای تشخیص و شناسایی احساسش کمک کنید
اغلب اوقات کودکان اوتیسم احساس دیگران را تشخیص نمی دهند یا حتی احساسات خودشان را درک نمی کنند. بعضی از بچه ها در نظم دادن به احساسشان مشکل دارند و عکس العمل مثبت یا منفی یا حتی نمایش احساس متضادی با آنچه که شما انتظار آن را دارید نمی توانند بدهند. برای بچه های بزرگتر از تعدادی فعالیت هایی که به آن ها برای یادگیری و تشخیص احساسشان کمک کند باید استفاده کرد. برای انجام کار می توان از تصاویر و فعالیت های سودمند استفاده کرد. کار در جلو آینه که معلم با صورت خود شکل های ناراحتی ،شادی یا عصبانیت را نشان می دهد و بچه را به انجام چنین بیان هایی تشویق می کند، در کمک به او برای فهم تغییرات در قسمت های مختلف صورت مفید است.
تمرین موقعیت های اجتماعی متداول
برای کودکان تمرین موقعیت های اجتماعی متداول ،مانند ملاقات با افراد جدید و پرسش از دیگر بچه ها برای دوستی با آن ها مفید است مانند موارد دیگر، روش های گفتاری در مورد رفتار با کودک اوتیسم خیلی موثر نیست. بعضی از بچه ها در موقعیت های بازی در یک نقش خوب پاسخ می دهند. ویدئو هم ابزار مفیدی برای کودک است تا عملکرد خودش و دیگران را به صورت های دیگری ببیند. تعریف کردن یک داستانی که برای کودک موقعیتی را توصیف می کند و احساسات شخصیت ها را توضیح می دهد،می تواند کمک مناسبی برای فهمیدن این موضوع باشد که چرا دیگران این گونه عمل می کنند و چه کارهایی مناسب است تا در این موقعیت انجام دهد.
تاکید بر روی آنچه که کودک باید انجام دهد و آنچه که اشتباه انجام داده است. کودکان اوتیسم اغلب به انتقاد حساس هستند در برابر آن خیلی مضطرب می شوند و در چنین مواقعی تمرکز کمتری در کارشان دارند، به همین دلیل به توضیحات شما گوش نخواهند داد. پس سعی کنید مثبت باشید و کودک را در مورد اینکه چه کاری باید انجام دهد راهنمایی کنید و تا حد امکان از انتقاد بپرهیزید.
