نکاتی درباره پرسشگری کودکان(2)

4- درنگ در پاسخ گویی

کودکان و نوجوانان به دلایل بسیاری ماننند خجالت کشیدن، ترس از واکنش بزرگ ترها و مهارت نداشتن در بیان پرسش ها، خیلی وقت ها نمی توانند سریع و راحت پرسش خود را با شما در میان بگذارند و برای توضیح سوال خود مجبور می شوند، به کرات مکث کنند. مبادا پس از شنیدن بخشی از پرسش او، کار پاسخ گویی را آغاز کنید. شاید گاهی به طور کامل بدانید که آنان چه پرسشی را مطرح خواهند کرد؛ اما حوصله کنید تا پرسش خود را به طور مفصل بیان نمایند. این کار شما، گذشته از این که نوعی احترام به آنان شمرده می شود، آمادگی روحی شان را برای دریافت پاسخ، بیشتر می کند و اعتماد آن ها را به شما و پاسخ‌تان افزایش می دهد. در حدیثی از حضرت صادق (ع) می خوانیم : «من اخلاق الجاهل الاجابه قبل ان یسمع؛ از اخلاق فرد نادان آن است که پیش از شنیدن سوال، جواب می‌دهد.»

در ضمن کمی مکث پس از شنیدن سوال، آمادگی و شرق مخاطب را برای دریافت جواب و آمادگی شما را برای ارائة پاسخی منطقی بالا می برد؛ پس در ارائه پاسخ عجله نکنید. در حدیثی از امام علی (ع) آمده است : «من اسرع فی الجواب، لم یدرک الجواب؛ کسی که در پاسخ گویی شتاب کند، به پاسخ درست دست نمی یابد.»

5- دوری از رفتارها و پاسخ های اضطراب آلود

بسیاری از پدران و مادران هنگامی که می بینند فرزندشان درباره خدا، قیامت، نبوت و امامت پرسش هایی مطرح می کند، سخت نگران ایمان فرزند خود می شوند و مضطرب و نگران می‌شوند و به گمان برای حفظ ایمان فرزند خود با برخوردی تند وی را به ایمان دعوت می‌کنند.

باید توجه داشت که طرح این گونه پرسش ها از سوی بچه ها، گام هایی است که آنان به سوی ایمانی کامل تر و یقینی استوارتر بر می دارند. این پرسش ها نشانة کمال جویی فرزند شما و خداخواهی اوست. اگر او سوال خود را با شما در میان می گذارد برای آن است که برای رسیدن به ایمانی بهتر یاریش دهید؛ اما اگر شما مضطرب شوید، این اضطراب به وی نیز انتقال می یابد و احتمال دارد که برای همیشه، او را از طرح سوال هایی از این دسا منصرف کند. در نتیجة چنین وضعیتی، سوال های خود را در دل پنهان خواهد کرد و خدای ناکرده، یک باره به نتایج غلطی خواهد رسید.

ضمن آنکه اضطراب و سراسیمگی باعث خواهد شد که شما با جواب های پی در پی و پاسخ‌های به هم ریخته و دسته بندی نشده، ذهن فرزندتان را آشفته کنید، هرگز نیز او را به پاسخ درست نخواهید رساند. در حدیثی از امیر مومنان (ع) می خوانیم : «اذا ازدحم الجواب، خفی الصواب؛ هنگامی که پاسخ ها زیاد و در هم شوند، حق مخفی می ماند.»

همان گونه که خدای حکیم هدایتگر، بذر ایمان را در دل شما کاشت و آن را به نهالی تنومند تبدیل کرد، فرزند شما را نیز ان شاء الله به ایمانی پار برجا و استوار خواهد رساند.

همان گونه که از امام علی (ع) شنیدید، پاسخ های زیاد و به هم ریخته، حق را از چشمان ما پنهان می سازد. به ظرفیت ذهنی فرزندتان به طور کامل توجه کنید و پاسخی کوتاه و در عین حال، دسته بندی شده و منظم ارائه دهید. در تاریخ آمده است که وقتی پیامبر (ص) شمرده شمرده سخن می گفت،‌ طوری که اگر کسی می خواست می توانست به راحتی سخن آن حضرت را به خاطر بسپارد. چه خوب است که ما نیز از این شیوة پیامبر (ص) پیروی کنیم و پاسخ صحیح خود را در قالب جملاتی متین و شمرده ارائه دهیم.