بالا بردن فرهنگ دینی برای کودک
کار گروه تربیتی پرتال جامع و تخصصی کودک:کودکان در حالی متولد می شوند که همچون صفحه ای سفید هستند ، صفا و پاکی افکارشان و برخوردشان را چیزی تیره نمی کند و تمامی معانی پاکی و بی گناهی را با خود حمل می کنند و پدران و مربیان مسؤلیت پر کردن این صفخه با افکار سالمی که در خور و شایسته ی این کودکان است را بر عهده می گیرند تا جوانانی تولید کننده و دارای کارایی مناسب در جامع باشند و و دلیلی از دلایل پیشرفت و ترقی آن گردند ، و فرهنگ دینی از مهمترین چیزهایی است که بر پدران و مربیان واجب است آن را درنفس کودک بکارند
کودکان در حالی متولد می شوند که همچون صفحه ای سفید هستند ، صفا و پاکی افکارشان و برخوردشان را چیزی تیره نمی کند و تمامی معانی پاکی و بی گناهی را با خود حمل می کنند و پدران و مربیانمسؤلیت پر کردن این صفخه با افکار سالمی که در خور و شایسته ی این کودکان است را بر عهده می گیرند تا جوانانی تولید کننده و دارای کارایی مناسب در جامع باشند و و دلیلی از دلایل پیشرفت و ترقی آن گردند ، و فرهنگ دینی از مهمترین چیزهایی است که بر پدران و مربیان واجب است آن را درنفس کودک بکارند چون اساس فرهنگ و منبع راه و روش راست و مستقیم است .فرهنگ دینی مطلوب چیست؟
منظورمان از فرهنگ دینی در طفل ، کاشتن مبانی صحیح عقیدتی و بالا بردن معانی ایمانی و آگاه ساختن او از نعمتهای الهی و عجائب قدرتش و نوآوری در خلقتش و توصیف کردنش با ویژگیهای کمالی است.و همچنین یاد دادن مبادی احکام فقهی به کودک و آگاه ساختن او از اعمال و اخلاق خوب وبد و نورانی ساختن فکر او با سیره ی نبوی صلی الله علیه و سلم و همچنین سیره و روش زندگی ائمه و نیکان با آنچه که مناسب ادراکات عقلی و استعدادهای فکری اوست ، را شامل می شود.علاوه برآن آگاه ساختن کودک از آنچه که در اطرافش جریان دارد و خطرات و بلاهایی که مسلمان ها را در بر گرفته است و بینا ساختن او از کید و مکر دشمنان مسلمانان و کینه های آنها نسبت به مسلمین از آن جمله کینه ی یهود و مجوس و غیره که تمام تلاش خود را می کنند تا این کینه ی خود را نسبت به اسلام و مسلمین ، به کودکان شان نیز تلقین کنند و مبادی دینهای گمراهشان رادر نفس آنها بکارند. پس چرا کودک مسلمن در یک وادی رشد می کنند در حالیکه امت مسلمان در وادی دیگری قرار دارد؟
و این به معنای دور شدن او از علوم ضروری دنیایی که برای خدمت کردن به جامعه و امتش می باشد ، نیست بلکه مراد و هدف چسپیدن به فرهنگ دینی ومطلوب و هدفی از اهداف شرعی است. اهمیت کاشت فرهنگ دینی در مرحله ی طفولیت :اول : مرحله طفولیت مرحله صفا و خالی بودن فکر است و توجیح دینی کودک در دلش فراخی و در فکرش جایی و در عقلش مکان پذیرشی را ایجاد می کند .دوم : مرحله ی کودکی مرحله ای است که در آن ملکه های باهوشی و زیرکی و حفظ و یادگیری شعله ور می شوندو شاید که همه ی اینها به دلیل کمی غم ها و ناراحتیها و مشغولیت هایی است که در مرحله های بعد ، دل را به خود مشغول می سازد ، پس بهره بردن از این ملکات و توجیه صحیح آنها واجب است .سوم : دوره کودکی دوران پاکی و بی گناهی است ، کودک به افکار مخرب و ویرانگر پوشیده نیست و فکرش را امیال فکری فاسدی که او را از توجه به جنبه دینی باز می دارند ، آلوده نکرده است . بر خلاف آن اگر توجیه کمی در مراحل پایانی انجام شود در او افکاری شکل گرفته است که آنچه از فرهنگ دینی را که می خواهد در وی قرار گیرد دگرگون می کند بدون آنکه چیزی از آنها را قبول نماید .چهارم : دنیا در سایه ی جهانی شدن جدید مانند روستای کوچکی شده است و افکار متضاد و گوناگون و آنچه که او رااز دین باز می دارند یا عقیده اش را مشوش می کنند ، از هر طرف به فرد مسلمان هجوم آورده و با او برخورد می نمایند پس واجب است که مسلمانان با فرهنگ دینی مسلح شوند تا از امور خود آگاهی یابند و با این افکار بوسیله اندیشه ای آگاه رو به رو شوند .پنجم : کاشت فرهنگ دینی در این دوره تاثیر زیادی دربر پایی راه و روشش و پایداری حوبش در آینده خواهد شد پس در نتیجهرشد سالمی خواهد داشت و نسیت به پدر و مادر مهربان می شود و عضوی فعال در جامعه می گردد.ششم : فرزندان رعیتی هستند که خداوند از پدرانشان ، مربیانشان ، خانواده ها یشان ، اجتماعشان خواسته تا از آنها مراقبت و نگهداری کنند وهمه ی اینها درقبال رعیتشان مسئول هستند و در مفابل کم روی و یا بی توجهی به آنها مورد حساب و کتاب قرار می گیرند ، همانگونه که اگر که نیکی و محکم کاری کنند اجر گیرندگان خواهند بود .عوامل مؤثری که بر امیال و جهت های فرهنگی کودک تاثیر می گذارند : امیال فرهنگی کودک از عوامل متعدد داخلی و خارجی تاثیر می پذیرد که مهمترین آنها عبارتند از : امیال فرهنگی والدین : امیال و خواهشات فرهنگی کودک بالتبع و غالبا بر گرفته از تمایلات فرهنگی والدینش خواهد بود پس اگر والدین به فرهنگ دینی آنها توجه کنند و مقداری از وقت و تلاش خود را برای آن قرار دهند بدون شک این امر باعث توجه کودک به این ناحیه خواهد شد اما اگرتوجه پدر و مادر فقط به علوم خالص دنیایی و اندیشه در امور شهوانی و مصالح دنیوی باشد و سخن شبانه روزی آنها حول ماشین ها و تلفنها و آبادانی هاو ساخت و سازها و گفت و شنودها باشد و یا توجه آنها فقط به امور بی ارزش و حرام شده باشد و– العیاذ بالله – همانگونه که خداوند یلند مرتبه می گوید { فقط ظاهر دنیا را می شناسند و از آخرت غفلت دارند }پدر و مادر در غفلت از علوم آخرت زندگی بکنند همه ی اینها تاثیر منفی بر خواهشات فرزندانشان از ناحیه فرهنگی می گذارد پس چه بسیار کودکانی که رذیلت ها و امور اخلاقی زشت را که در مرحله ی کودکی از پدر ومادر دیده و یاد گرفته اند و همه به خاطر ان بوده که پدر مادر آنها گمان برده اند که کودک در این مرحله سنی به چنین اموری توجه نمی کند .تاثیر اختلافات و مشکلات خانوادگی در مقابل فرزندان : این امر پاکی فکر آنها را آلوده می کند و صفا و آرامش ذهنشان را مشوّش می گرداند و توجهات فرهنگی آنها را پراکنده می کند . پس دور کردن کودک از چنین فضایی واجب است وبه نحوی که پدر و مادر در گوشه ای خلوت و تنها ، در مکانی خاص به حل مشکلات بین خودشان بپردازند.پیامها و برنامه های مختلف تلویزیونی : در کودک جهت هایفکری متعددی می کارند پس واجب است کودک را از برنامه هایی که فکر دینی او را مشوش و آشفته و پاکی عقیده اش را آلوده می کنند ودر او آوازها و جهات فکری ضد راه و سلوک پایدار اسلامی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد می کنند ، دور کنیم .دوستان و یاران : کودک از جهت گیریهای فکری آنها تاثیر فراوانی می گیرد پس باید همنشینی با همت والا برای او انتخاب شود و کودک را از کسانی که توجه آنها بهچیزهای بی ارزش است دور کرد و از اینجا اهمیت انتخاب همسایه ای بوجود می آید که انسان به زندگی در کنار آنها و مصاحبت فرزندانش با هم سن و سالانش از آن خانواده ها اعلام رضایت خواهد کرد .توجهات فکری پیشرفته در موعد و زمان آن : شایسته است که از امور عاطفی و جنسی یا قضایای جوانان و به بلوغ رسیدگان سخنی به میان نیاید تا افکاری که موعد آنها فرا نرسیده در او ایجاد نشود که این امر او را از از توجه به فرهنگ دینی مطلوب دور می کند.توجه به لهو ولعب ها وموسیقی و ترانه : و چاره ای نیست جز دور کردن کودک از گوش دادن به ترانه ها و آلات لهو و لعبی که در او سهل انگاری را به ارث می گذارند و بذرهای عشق و عاشقی را می کارند و او را از یاد خداوند باز می دارند ، خداوند بلند مرتبه می فرماید { و از مردم ، هرکس لهو ولعب وسخنان پوچ را بخرد از راه خدواند گمراه می شود }.وسایل بالا بردن ورشد فرهنگ دینی در کودک :
اینجا تعدادی روش و وسایل جهت ارتباط و رساندن نعالیم و معلومات دینی به کودک و بالا بردن او به سطح فرهنگی در این راستا وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:اول : تلقین مستقیم ، به عنوان مثال در تلقین مستقیم کودک می توان از حفظ ویاد دادن سوره های قرآن کریم نام برد ( که این مورد می تواند ) به روش تکرار خواندن سوره ها توسط والین و گوش کردن بچه باشد یا با تکرار کودک پشت سر آنها و یا کمک گرفتن از وسایل جدید در آن مورد مانند نوارهای صوتی قاریان خردسال که نفوس کودکان رابه قراءت آنها سوق می دهد و قرآن کریم چیزی است که باید و شایسته است که به کودکان تلقین شود به خاطر گفته ی رسول خدا صلی الله علیه وسلم : ( به کودکانتان قرآن را یاد دهید براستی که اولین علم از عاوم خداوند که شایسته ی یاد دهی و تعلیم است قرآن می باشد).بعضی از پژوهشهای جدید ثابت کرده است که بچه هر آنچه را که در مراحل ابتدای کودکی بر او تکرار شود به خوبی جذب کرده و یاد می گیرد حتی زمانی که جنینی در شکم مادر در ماههای پایانی وضع حمل است . یکی از مادران در ماههای پایانی وضع حمل خود اقدام به استماع شبانه روزی آیات قرآن کرده است در نتیجه کودکش به لطف وبرکت خداوند در همان اوایل کودکی قرآن را به خوبی حفظ کرده است .علاوه بر آن می توان به او شهادتین و بعضی معلومات عقیدتی ساده و و اضح و بعضی از احادیث رسول صلی الله علیه و سلم و بعضی آثار کوتاه که بر گرفته از اهل علم است را تلقین کرد تادر ذهنش رسوخ کنند و همتش را بالا برند و راه و روشش ر ا در اینده پاک گردانند.دوم : برپایی کتابخانه ای مخصوص کودکان در منزل ، که شامل مدارک و نیازهای فرهنگی و آنچه مناسب آنهاست ، باشد که درآن (کتابخانه ) موارد زیر باید رعایت شود :توجه به ناحیه ی قصه و داستان ، و آن کتابخانه باید شامل کتابهایی از روایاتی در مورد زندگینامه ی پیامبر صلی الله علیه و سلم و روش زندگی ائمه و نیکو کاران باشد چرا که قصه ، خیلی سریع در ذهن جای می گیرد تا موقف و جایگاه آن بزرگان ، پیشوا و مقتدای کودک در راه و روشش در آینده باشد.تنوع و نوگرایی : توجه فقط به یک جانب و یا تنبلی در نوآوری و نوسازی کتابخانه باعث ملال و آزردگی کودک و خسته شدن از مطالعه می گردد پس شایسته است که کتابخانه علاوه بر ناحیه ی داستانی شامل کتابچه های جذاب و ساده ای باشد که به تهذیب ناحیه اخلاقی کودک توجه نمایند و هر چند وقت یکبار بر اساس نیاز کودک ، تغییر و ( دارای مطالب) جدید شود .رنگهای جذاب : به ناچار باید رنگها که باعث شدت آگاهی کودک می گردند و توجه او را بیشتر می کنند انتخاب شوند تا روحیه ی قراءت را برایش باز کنند و تاثیر عالی از کتابخانه بر او به جا گذارند و به شدت خواستار زمانش شوند.تنظیم (منظم بودن ) : هر بحث و مجالی باید در ردیف و دسته خاص خود قرار گیرد تا ذهن کودک را مشتت و مضطرب نگرداند و مفاهیم مختلف در ذهنش مخلوط و درهم نشود و باید به نظم در هر چیزی عادت داده شود .کتابخانه باید شامل نوارهای صوتی مخصوص کودکان نیز باشد مانند : سرودهای کودکان ( از قبیل سرودهایی درمورد ارکان ایمان و اسلام و سرود های زیبا و جذاب و شیرین ) و نوارهای قرآنی با صدای قاریان دوست داشتنی برای کودک ، نوارهای داستانی جذاب و شیرین و ساده و علاوه بر آن فیلم های اسلامی مخصوص کودکان .کتابخانه باید شامل وسایل جدید یادگیری برای ارتباط با علوم و تعالیم باشد مانند : جعبه های پخش شونده و جمع شوندهو کارتهایی که شامل معلومات جدید دینی هستند و جورچینها و کارتهایی با سؤالات جالب و ساده مخصوص کودکان .اختصاص زمان خاصی برای کتابخانه : انتخاب این زمان براساس زمان فراغت و پذیرش کودک است و مجبور و منحصر به زمانی که مطالعه در آن لازم نیست ، نشود و در آنچه که خوانده است پیگیری روزانه شود و در آنها با کودک بحث و مناظره گردد تا به ادامه دادن آن و (مطالعه ی ) بیشتر تشویق شود.کتابخانه باید در اتاقی مستقل وبا آرامش زیاد ، منظم وبا فضای مناسب و وسایل راحت باشد.سوم : بر پایی مسابقات دینی بین کودک و برادران و همسایگانش ، در این زمینه می توان از برگه ها و کارتهای سؤال و جواب و یا شرکت کودک در مسابقات عمومی و یا مسابقات فرهنگی که باشگاهها و مراکز تایستانی بر گذار می کنند ، استفاده کرد.چهارم : آویزان کردن لوحه ها و تابلوهای نصب ، که شامل آیات قرآن و احادیث نبوی و سخنان بر گرفته از ائمه و نیکان و معلومات دینی دیگری هستند ، تا با تردد فراوان بر آنها ملکه ذهنش شوند و هر چند بار این عمل تکرار گردد.پنجم : همراه کردن کودک در دیدار از بزرگان و طالبان علم ، تا به همنشینی با اهل علم عادت کند و فرهنگ آنها را فرا گیرد و به روش آنها متمایل گردد و روش نیکو شنیدن و راههای سؤال پرسیدن و طلب فتوا کردن را بیاموزد و به طور کامل و جدی وارد قلبش شود . همچنین همراه کردن کودک در مساجد و حلقه های علمی تا به شنیدن قرآن کریم و درسهای علمی عادت کند .ششم: یاد آواری دائم کودک به فضل و بزرگی علم و بزرگی پاداش و جایگاه عالم و طالب علم و یادآوری موقف علماء و بلندی مرتبه ی آنها.هفتم : برانگیختن و تشویق از نوع مادی و معنوی ، مانند تعریف و بالا بردن کودک - بدون مبالغه – در مقابل برادران و دوستانش و یاد آوری آنچه که در مجالهای فرهنگی برایش محقق شده است و تشویق او به ادامه و استمرار ، یا تشویق مادی که برای هر سوره یا حدیث و یا حکمتی که یاد گیرد تخصیص داده می شود .، جایزه ی مادی و مشخصی که باعث تشویق می شود .هشتم : تلاش مربی برای کشف نواحی نوآوری نزد کودک و تشویق او بر تلاش و کوبیدن دروازهای تلاش در فنون مختلف فرهنگی و تشویق او در نوآوریهایش هر چند کوچک باشند.ترجمه: منیر
