1- فضا سازی:
اولین و مهم ترین نکته که باید تحقق پیدا کند، این است که فرد از اطرافیانش این مطلب را بگیرد که وجود امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف )، مسأله ای جدّی است ؛ شوخی بردار نیست و سستی و سهل انگاری در آن راه ندارد. تربیت یعنی فضا سازی. ما در تربیت نمی توانیم آدم ها را تک به تک تربیت کنیم؛ اگر تربیت صحیح خواسته باشیم، باید فضا ایجاد کنیم. افراد وقتی در فضای خاصّی قرار بگیرند، مطابق آن فضا حرکت خواهند کرد. خیلی از چیزها احتیاج به ارایه ی مستقیم کار ندارد. تعلیم وتربیت پنهان است که از طریق فضاهایی که ایجاد می شود، شکل می گیرد. بعضی پدرو مادرها ، در مورد درس خواندن بچه های شان مشکل دارند. هر چه آنان را امر به این کار می کنند، آنان سرباز می زنند. مشکل این جا است که آنان می خواهند بچه را به طور مستقیم وادار به درس خواندن کنند. یکی از راه ها این است که حالت خانه را مثل کتابخانه کنند؛ کاری که یکی از مدرسین علوم دینی انجام میدهد.اومیگوید« ساعت شش بعد ازظهر، ناگهان چهره ی خانه عوض می شود و هیچ کس بلند حرف نمی زند. تلویزیون و رادیو خاموش است و هر کس گوشه ای می نشیند و کتاب می خواند و هر کس وارد شود، گویی فضا به او می گوید که آقا کتاب دستت بگیر و برو بنشین بخوان. تنها کاری که در این جا انجام می دهم، مدیریت است. به احدی نمی گویم بخوان. اگر کاری خلاف خواندن انجام دهد، به او می گویم ساکت؛ الان هنگام بلند حرف زدن نیست و ... . این فضا واقعاً بچه را مجبور به درس خواندن می کند. »در تربیت، فضا سازی مهم تر از کارِ مستقیم فردی است. فضاها با انسان صحبت می کنند. در مسأله ی تربیت نسلِ منتظر نیز این نکته بسیار مهم است؛ بسیار مهم تر از پیام های مستقیمی است که می خواهیم به افراد بدهیم. یکی از فاکتورهای مهم در فضاسازی این است که وجود مبارک حضرت را جدّی بگیریم و کوچک ترین شوخی و سهل انگاری به این موضوع وارد نکنیم؛ مانند مسأله ی قرائت قرآن. دستور الهی به ما می گوید: ( وَ إِذَا قُرِئَ القُرءَانُ فَاستَمِعُوا لَهُ ...)؛ هنگامی که قرآن خوانده می شود، به آن گوش فرا دهید... . به محض شروع تلاوت، مثلاً در تلویزیون ، انسانی که می خواهد دیگران را تربیت کند، خودش باید ساکت باشد و با همه ی وجود به قرآن گوش فرا دهد. دیگر احتیاج نیست که دیگران را امر به گوش فرا دادن کنیم. این مسأله بسیار مؤثر است. از این طریق، در حقیقت احترام قرآن به وجود می آید. این مطلب در مورد خیلی چیزها باید ساری و جاری باشد.
2- گوش زد کردن اهمیت مسأله:
شوخی و خنده جزء زندگی ما است؛ حتی در مسایل دینی نیز بعضی موقع شوخی می کنیم. در بعضی چیزها به هیچ وجه نباید شوخی وارد شود؛ از جمله قرآن و قیامت. نام قیامت که بیاید، باید اشک جاری شود. یکی از استادان تعریف می کرد که در تهران برادری داشتم که شیطنت می کرد. می آمد قم و می گفت دلم برایت خیلی می سوزد. توی شهری زندگی می کنی که یک سینما ندارد و بعد می گفت که همه ی تکنسین ها و مهندسین به جهنم می روند و شما به بهشت. ولی آن ها آتش جهنم را به وسیله ی علم شان خاموش می کنند. مسأله ی قیامت طوری در قرآن بیان می شود که هیچ جای شوخی نمی گذارد. در مورد قیامت نباید شوخی کرد. در نانوایی زنی را دیدم که دستش با سنگ داغ سوخت. اعتراض کرد که چرا این را به من دادی. من گفتم این سوختن ها خیلی زود التیام پیدا می کند و باید از آتش جهنم بر حذر باشیم. گفت: این جا من نسوزم، جهنم هر چه می خواهد بشود، بشود این حرف عین حماقت و نادانی است که بر یک شخص ، حاکم است. اگر بخواهیم نسلِ منتظر بار بیاوریم، با بعضی چیزها نباید شوخی کنیم . با نام امامِ زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) نمی توان شوخی کرد. اگر بخواهیم نسلِ منتظر تربیت کنیم، باید با شنیدن نام ولیّ عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) حال مان دگرگون و چهره مان متغیر شود. این تغییر چهره تأثیر خودش را می گذارد. اگر بچه ای گوشه ی چشمِ تر ما را ببیند ، از هزاران آموزش مستقیم بهتر است. آن بچه می بیند و در اعماق وجودش اثر می گذارد. نشان دهیم که ما درباره ی یک انسان مهم و بزرگ حرف می زنیم که سر سوزنی سهل انگاری در او وارد نمی شود. نام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) که می آید بر می خیزیم و دست روی سر می گذاریم. این کاری بوده که امام رضا علیه السّلام قبل از تولد امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) انجام می داده؛ این تکریم ها در عمل باید نشان داده شود و مهم ترین تربیت نسلِ منتظر این است که نشان دهیم سخن از شخص بسیار مهمی است.
3- انتقال معارف مهدوی:
سخن از تعلیم معارف مهدوی است . خیلی چیزها باید به کودکان مان بیاموزیم. یکی از آن ها احادیثی است که در مورد حضرت است. انتقال این ها به کودکان بسیار کارساز است.یکی از اساتید می گوید:( دردوران کودکیِ من، شخصی بود که هیأت تشکیل داده بود و بچه های کوچک تر را دعوت می کرد. هر وقت می رسیدیم می گفت، حدیث نماز را بخوانید. همه ی ما دسته جمعی می خواندیم : « مَن تَرَکَ الصَلوةَ مُتَعَمّداً فَقَدَ کَفَرَ ...» و خودش ترجمه می کرد: « هر کس نماز را عمداً ترک کند کافر است». گویا از آن زمان، از آن جلسه، من همین یادم می آید. چه قدر در دوران جوانی و نوجوانی، به فریادم رسید؛ آن گاه که با غرایز ، شبهات ومسایل گوناگون مواجه می شدم. لازم است این فرازها را برای بچه ها توضیح دهیم. برخی چیزها را گزیده انتخاب کنیم تا بچه ها تکرار کنند و حفظ کنند این ها نگه دارنده ی آن ها است.)
4- بسیار یاد کردن امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) :
یکی دیگر از چیزهایی که باید در مورد روش های تربیتی تأکید کنیم، انجام آداب خاص و یاد کردن فراوان از امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) است. ذکر امام ونام امام باید در زندگی ما فراوان باشد . یکی از چیزهایی که امروزه می بینیم و بسیار مؤثر است، ختم قرآن است که با برنامه ریزی های مدّون و منظم، هر کس یک حزب یا جزء یا سوره ای از قرآن را برای قرائت قبول می کند و موظف است هر روز آن را انجام دهد. این ختم قرآن را برای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) انجام می دهند؛ یعنی هر روز یک ختم قرآن صورت می گیرد. این نعمت بزرگی است که شامل حال آنان می شود. ما معمولاً به طور منظم قرآن نمی خوانیم و این یکی از مشکلات جامعه ی ما است. این کار ما را موظف می کند. بعضی اوقات می بینیم که شخصی وقت ندارد، یا مشکلی دارد؛ به دیگران التماس می کند که آقا من نرسیدم این حزب را بخوانم شما بخوانید. همین مسایل انس با قرآن را زیاد می کند که ما باید این آداب را کشف کنیم و اجرا کنیم .
5- ایجاد شرایط خاص :
نکته ی دیگر این که چراغانی ها، روی کودکان تأثیر بسیار سازنده ای دارد. شیرینی دادن، عیدی دادن و ... که متأسفانه کم می بینیم که روز تولد حضرت مهدی به کسی عیدی بدهند. این کار ها در ذهن بچه های کوچک تأثیر می گذارد و با دوام است. باید در این روزها شرایط خاص برای کودکان فراهم کرد؛ مثلاً اگر به غذایی علاقه مندند آن شب آن غذا را درست کنیم. لباس نو پوشیدن خاطره ی خاصی دارد.
آسیب شناسی انتظار
در مورد آسیب شناسی انتظار نیز بحث هایی مطرح است. انتظار و وجود امام را باید از تخیلات و اوهام دور نگه داریم. حفظ و حراست عقلانی و منطقی یکی از وظایف ما است. متأسفانه مفهوم انتظار می تواند با خرافات آمیخته شود و مشکل ایجاد کند. یکی از بیماری هایی که ما در دنیای روان شناسی داریم، «رِفرنیک» است؛ ایجاد نوعی هذیان و توهمات گوناگون.یکی از شکل های هذیان این است که انسان خودش را جای آدم های بزرگ بگذارد. آدم های رفرنیک خود را جای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) می گذارند و گاهی خود همین آدم ها بشارت هایی در مورد امام زمان می دهند. کم ترین آماری که در بیماری روانی در همه گیرشناسی ها بررسی کرده اند،این است که حدود بیست و چهار درصد مردم، نوعی بیماری روانی دارند. بیماری روانی دیوانگی نیست؛ چیزهایی مانند وسواس و ... است. وسواس های فکری خیلی خطرناک تر و رنج آورتر است؛ هجوم افکار ناخواسته ای است. گاهی احساس می کنیم هیچ دردی بالاتر از آن وجود ندارد. فکرهایی به ذهن فرد می آید که به هیچ کس هم نمی تواند بگوید. خیلی که اعتماد می کنند به یک روان شناس می گویند. از چهره اش هم معلوم نمی شود. این ها مسایلی است که می تواند به اندیشه و انتظار امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) لطمه بزند. توجه داشته باشیم که باید مرز بین واقع بینی امام زمان و تخیّلات و اوهام و افکار منحرف را بشناسیم و از هم دیگر تفکیک کنیم.
